Kërkime

Kortizoli është një hormon që luan një rol në metabolizmin e proteinave, lipideve dhe karbohidrateve. Ndikon në nivelet e glukozës në gjak, ndihmon në mbajtjen e presionit të gjakut dhe ndihmon në rregullimin e sistemit imunitar. Shumica e kortizolit në gjak lidhet me një proteinë; vetëm një përqindje e vogël është “e lirë” dhe biologjikisht aktive. Kortizoli i lirë sekretohet në urinë dhe është i pranishëm në pështymë. Testimi mund te mat sasinë e kortizolit në gjak, urinë dhe pështymë . Niveli i kortizolit në gjak , urine dhe pështym normalisht rritet dhe bie në një model “variacioni ditor”. Ajo arrin kulmin herët në mëngjes , pastaj bie gjatë gjithë ditës, duke arritur nivelin më të ulët rreth mesnatës . Ky model mund të ndryshojë kur një person punon ndërrime të çrregullta (të tilla si turni i natës) dhe fle në kohë të ndryshme të ditës dhe mund të prishet kur një sëmundje ose gjendje e kufizon ose stimulon prodhimin e kortizolit. Kortizoli prodhohet dhe sekretohet nga gjëndrat mbiveshkore, dy organe forme trekëndëshe që vendosen në majë të veshkave. Prodhimi i hormonit rregullohet nga hipotalamusi në tru dhe nga gjëndrra e hipofizës, një organ i vogël i vendosur poshtë trurit. Kur niveli i kortizolit në gjak bie, hipotalamusi çliron hormonin çlirues të kortikotropinës (CRH), i cili e drejton hipofizën të prodhojë ACTH (hormon adrenokortikotropik). ACTH stimulon gjëndrat mbiveshkore për të prodhuar dhe çliruar kortizol. Në mënyrë që të bëhen sasi të përshtatshme të kortizolit, hipotalamusi, hipofiza dhe gjëndrat mbiveshkore duhet të funksionojnë siç duhet.

Shumica e kortizolit në gjak lidhet me një proteinë; vetëm një përqindje e vogël është “e lirë” dhe biologjikisht aktive. Testimi i kortizolit në gjak vlerëson kortizolin e lidhur me proteina dhe atë të lirë, ndërsa testimi i urinës dhe pështymës vlerëson vetëm kortizolin e lirë, i cili duhet të ndërlidhet me nivelet e kortizolit të lirë në gjak. Nivele të shumëfishta të kortizolit në gjak dhe / ose pështymë të mbledhura në kohë të ndryshme, të tilla si në orën 8 të mëngjesit dhe 4 pasdite, mund të përdoren për të vlerësuar si nivelet e kortizolit ashtu edhe ndryshimet ditore. Një mostër 24-orëshe e kortizolit të urinës nuk do të tregojë ndryshime ditore; ajo do të masë sasinë totale të kortizolit të pa lidhur – të ekskretuar në 24 orë. A kam nevojë për të dy testet (gjak dhe urinë) apo është njëra më e mirë se tjetra? Nëse ofruesi juaj i kujdesit shëndetësor dyshon në Testimi i pështymës së kortizolit po përdoret më shpesh për të ndihmuar në diagnostikimin e sindromës Cushing dhe çrregullimeve të lidhura me stresin, por ende kërkon ekspertizë të specializuar për të kryer. Kortizoli i gjakut është më i lehtë për tu punuar por ai ndikohet me shumë nga stresi sesa testi i urinës 24 orë. Kortizoli i pështymës ndonjëherë mund të testohet në vend të kortizolit të gjakut.sindromën Cushing, zakonisht gjaku dhe urina testohen pasi ato ofrojnë informacione plotësuese.

1. Prodhimi i rritur i kortizolit mund te verehet te:
• Te sindroma Cushing prandaj edhe testohemi për të ndihmuar në diagnostikimin e
• Administrimi i sasive të mëdha të hormoneve glukokortikosteroide (të tilla si prednisoni, prednisoloni ose deksametazoni) për të trajtuar një sërë semundjesh të tilla si sëmundje autoimune , Tumoret që prodhojnë ACTH, në gjëndrrën e hipofizës ose në pjesë të tjera të trupit e rrallë tumore në pjesë të ndryshme të trupit që prodhojnë CRH.
• Prodhimi i rritur i kortizolit nga gjëndrat mbiveshkore, për shkak të një tumori ose për shkak të rritjes së tepruar të indeve të veshkave (hiperplazia). Prandaj edhe testohemi për të ndihmuar në diagnostikimin e sindromës Cushing

– Nëse zbulohet një nivel anormal i kortizolit, një praktikues i shëndetit do të bëjë testime shtesë për të ndihmuar në konfirmimin e gjetjeve dhe për të ndihmuar në përcaktimin e shkakut të tij:
– Testimi për prodhimin e tepërt të kortizolit -Nëse një person ka një nivel të lartë të kortizolit në gjak, një praktikues i shëndetit mund të kryejë testime shtesë për të konfirmuar se kortizoli i lartë është me të vërtetë anormal (dhe jo thjesht për shkak të rritjes së stresit ose përdorimit të ilaçeve të ngjashme me kortizolin).
– Keto teste shtesë mund të përfshijë matjen e kortizolit urinar 24 orësh, bërjen e një testi shtypës të deksametazonit brenda natës dhe / ose mbledhjen e një mostre pështymë para se të fleni në mënyrë që të matni kortizolin në kohën që duhet të jetë më e ulta. Kortizoli urinar kërkon mbledhjen e urinës për një periudhë kohore, zakonisht 24 orë.
– Meqenëse ACTH sekretohet nga gjëndrra e hipofizës në impulse, kjo provë ndihmon në përcaktimin nëse niveli i ngritur i kortizolit në gjak përfaqëson një rritje reale.
– Një test i kortizolit mund të urdhërohet kur një person ka simptoma që sugjerojnë një nivel të lartë të kortizolit dhe sindromës Cushing, të tilla si
• Presion i lartë i gjakut (hipertension)
• Sheqer i lartë në gjak (glukozë)
• Obeziteti, sidomos në bagazh
• Lëkurë e brishtë
• Vija të purpurta në bark
• Humbja e muskujve dhe dobësia
• Osteoporoza

2. Prodhimi i zvogëluar i kortizolit mund të verehet te :
• Një nën veprim i gjëndrrës se hipofizës që pengon prodhimin e ACTH; kjo njihet si insuficiencë dytësore e veshkave.
• Gjëndra mbiveshkore jo aktive ose të dëmtuara (pamjaftueshmëri veshkore) që kufizojnë prodhimin e kortizolit qe është referuar si pamjaftueshmëri primare e veshkave dhe njihet gjithashtu si sëmundja Addison.
• Pas ndërprerjes së trajtimit me hormone glukokortikosteroide, veçanërisht nëse ndalet shumë shpejt pas një periudhe të gjatë përdorimi.
– Prandaj dhe testohemi per te ndihmuar diagnostifikimin e pamjaftueshmërisë primare ose sekondare të veshkave (sëmundja Addison); për të zbuluar gjendjet që prekin gjëndrat e hipofizës ose veshkave. Nëse një praktikues i shëndetit dyshon se gjëndrat mbiveshkore mund të mos prodhojnë kortizol të përshtatshëm ose nëse testet fillestare të gjakut tregojnë prodhim të pamjaftueshëm të kortizolit, mjeku i shëndetit mund të urdhërojë një test stimulues të ACTH. Stimulimi i ACTH: Kjo provë përfshin matjen e nivelit të kortizolit në gjakun e një personi para dhe pas një injeksioni të ACTH sintetik. Nëse gjëndrat mbiveshkore funksionojnë normalisht, atëherë nivelet e kortizolit do të rriten me stimulimin e ACTH. Nëse ato janë dëmtuar ose nuk funksionojnë si duhet, atëherë niveli i kortizolit do të jetë i ulët. Një version më i gjatë i këtij testi (1-3 ditë) mund të kryhet për të ndihmuar në dallimin midis insuficiencës së veshkave dhe hipofizës të shtypjes së deksametazonit duke përdorur doza më të larta dhe imazhe radiologjike.
– Testimi mund të urdhërohet kur gratë kanë menstruacione të parregullta dhe qime të rritura në fytyrë; fëmijët mund të kenë vonuar zhvillimin dhe një shtat të shkurtër. Ky test mund të urdhërohet kur dikush ka simptoma që sugjerojnë një nivel të ulët të kortizolit, pamjaftueshmërisë së veshkave ose sëmundjes Addison, të tilla si:
• Humbje peshe
• Dobësia e muskujve
• Lodhja
• Presioni i ulët i gjakut
• Dhimbje barku
• Njolla të errëta të lëkurës (kjo ndodh në sëmundjen Addison por jo insuficiencë dytësore veshkore)
– Ndonjëherë prodhimi i ulur i kombinuar me një stresues mund të shkaktojë një krizë mbiveshkore që mund të jetë kërcënuese për jetën dhe kërkon kujdes të menjëhershëm mjekësor. Simptomat e një krize mund të përfshijnë:Fillimi i papritur i dhimbjes së fortë në pjesën e poshtme të shpinës, barkut ose këmbëve . Të vjella dhe diarre, duke rezultuar në dehidrim, Presion i ulët i gjakut (hipotension), Humbja e vetëdijes, Testimi i shtypjes ose stimulimit urdhërohet kur gjetjet fillestare janë anormale. Testimi i kortizolit mund të urdhërohet në intervale pas diagnozës së sindromës Cushing ose sëmundjes Addison për të monitoruar efektivitetin e trajtimit
– A ka ndonjë gjë tjetër që duhet të di – Ngjashëm me ata me insuficiencë të veshkave, njerëzit me një gjendje të quajtur hiperplazi kongjenitale të veshkave (CAH) kanë nivele të ulëta të kortizolit dhe nuk i përgjigjen testeve të stimulimit të ACTH. Matja e kortizolit është një nga shumë testet që mund të përdoren për të ndihmuar në vlerësimin e një personi për CAH.

– Supresioni i deksametazonit: Testi i shtypjes së deksametazonit përfshin analizimin e një mostre fillestare për kortizolin, pastaj dhënien e deksametazonit oral te personit (një glukokortikoid sintetik) dhe matjen e niveleve të kortizolit në mostrat pasuese me kohë. Deksametazoni shtyp prodhimin e ACTH dhe duhet të ulë prodhimin e kortizolit nëse burimi i tepërt është stresi.
– Mbledhja e një mostre pështymore për matjen e kortizolit është një mënyrë e përshtatshme për të përcaktuar nëse ritmi normal i prodhimit të kortizolit ndryshon. Nëse një ose më shumë nga këto teste konfirmojnë se ka prodhim jo normal të kortizolit, atëherë mund të porositen testime shtesë, përfshirë matjen e ACTH, përsëritjen e testit
– Nxehtësia, të ftohtit, infeksioni, trauma, stërvitja, mbipesha dhe sëmundja dobësuese mund të ndikojnë në përqendrimet e kortizolit.
– Shtatzënia, stresi fizik dhe emocional dhe sëmundja mund të rrisin nivelet e kortizolit.
– Nivelet e kortizolit mund të rriten gjithashtu si rezultat i hipertireozës ose mbipeshes.
– Një numër ilaçesh gjithashtu mund të rrisin nivelet, posaçërisht kontraceptivët oralë (pilula kontraceptive), hidrokortizoni (forma sintetike e kortizolit) dhe spironolaktoni.
– Të rriturit kanë nivele pak më të larta të kortizolit sesa fëmijët.
– Hipotiroidizmi mund të ulë nivelet e kortizolit.
– Droga që mund të ulin nivelet përfshijnë disa hormone steroide.

Testimet e kortzolit si dhe të gjitha testimet tjera përcjellëse ju mund ti realizoni me saktësi në Olive Medical & Laboratory.

Shkruan: Dr. Valbone Blaku, Specialiste për Mjekësi Familjare, STAF në OML.

Beso në më t’mirët

Vitamina D është një vitaminë e tretshme në yndyrë liposolubile e cila luan një rol të rëndësishëm në rritjen dhe shëndetin e kockave dhe te dhëmbëve. Prodhohet në lëkurë gjatë ekspozimit në rrezet e diellit dhe merret përmes dietës dhe suplementev. Grupet me rrezik më të lartë të mungesës se vit D përfshijnë të moshuarit, njerëzit me mbipeshe ose që nuk ekspozohen mjaftueshëm ndaj rrezeve të diellit, njerëz me lëkurë më të errët dhe ata që marrin ilaçe të caktuara (p.sh., fenitoinë, prednizon, statina) për periudha të gjata kohe. Mjekët shpesh porosisin teste të vitaminës D. Ndërsa testet laboratorike mund të masin forma të ndryshme të vitaminës D në gjak si 25 hidroksivitamina D dhe 1,25-dihidroksivitamin D qe përdoret zakonisht për të vlerësuar statusin e vitaminës D. Kërkesat për vitaminën D ndryshojnë nga personi në person, kështu që nuk ka një nivel të vetëm të vitaminës D që konsiderohet shumë i ulët për të gjithë prandaj klasifikimi i gabuar do të rezultojë që njerëzit me nivele të shëndetshme të vitaminës D të marrin trajtim të panevojshëm ose ata që kanë nevojë për plotësim të vitaminës nuk e marrin atë. Mjekët me shpesh porosisin testim të vitaminës D për njerëzit që kanë osteoporozë ose një sëmundje që dëmton aftësinë e trupit për të përdorur vitaminën D, përfshirë pankreatitin, sëmundjen inflamatore të zorrëve, sëmundjen celiake, sëmundjen e veshkave ose sëmundjen e mëlçisë. Sëmundje të tjera që ndërhyjnë në thithjen e dhjamit ( si p.sh. fibroza cistike ) gjithashtu mund të nxisin testimin.

Vitamina D vjen nga dy burime: endogjene, e cila prodhohet në lëkurë gjatë ekspozimit ndaj rrezeve të diellit dhe ekzogjene, e cila gëlltitet në ushqime dhe suplemente. Strukturat kimike të llojeve të vitaminës D janë paksa të ndryshme dhe ato emërtohen vitamina D2 (ergokalciferol, e cila vjen nga bimët) dhe vitaminë D3 (kolecalciferol, e cila vjen nga kafshët). Forma D2 gjendet në ushqimet e fortifikuara dhe në shumicën e përgatitjeve dhe shtesave të vitaminave. Vitamina D3 është forma e prodhuar në trup dhe përdoret gjithashtu në disa shtesa. Vitamina D2 dhe D3 janë njësoj të efektshme kur shndërrohen nga mëlçia dhe veshka në formën aktive, 1,25-dihidroksivitaminën D. Disa teste nuk i dallojnë format D2 dhe D3 të vitaminës dhe raportojnë vetëm rezultatin e përgjithshëm. Sidoqoftë, metodat e reja mund të raportojnë nivele si të D2 ashtu edhe të D3 dhe më pas t’i shtojnë ato së bashku për një nivel total.

Roli kryesor i vitaminës D është të ndihmojë në rregullimin e niveleve të kalciumit, fosforit dhe (në një masë më të vogël) të magnezit në gjak. Vitamina D është jetike për rritjen dhe shëndetin e kockave , pa të kockat do të jenë të buta, të keqformuara dhe të paafta të rregullohen normalisht, duke rezultuar në sëmundje të quajtur rakitizëm tek fëmijët dhe osteomalacia tek të rriturit. Vitamina D gjithashtu është treguar se ndikon në rritjen dhe diferencimin e shumë indeve të tjera dhe ndihmon në rregullimin e sistemit imunitar. Këto funksione të tjera kanë implikuar vitaminën D në çrregullime të tjera, të tilla si autoimuniteti dhe kanceri.Dy të tretat e popullsisë kanë mjaftueshëm vitaminë D, ndërsa afërsisht një e katërta janë në rrezik të mungeses të vitaminës D. Njerëzit me rrezik më të lartë të mungesës përfshijnë njerëz të moshuar ose të trashë, njerëz që nuk marrin mjaftueshëm ekspozim në diell, njerëz me lëkurë më të errët dhe njerëz që marrin ilaçe të caktuara për periudha të gjata kohore. Ekspozimi i duhur në diell zakonisht vlerësohet të jetë dy periudha në javë prej 5-20 minutash. Njerëzit që nuk kanë ekspozim të duhur në diell mund të marrin vitaminën D që u nevojitet nga burime ushqimore ose suplemente.

Kur të testoheni? Kur keni një nivel jonormal të kalciumit, fosforit , hormonit paratiroide, kur keni dëshmi të sëmundjes së kockave ose dobësisë së kockave , kur jeni në rrezik të lartë të mungesës dyshoni se mund të keni një mungesë të vitaminës D, para fillimit të trajtimit me ilaçe për osteoporozën , periodikisht për të monitoruar trajtimin e mungesës së vitaminës D

Çfarë po testoni? Nivelin e vitaminës D në gjak . Dy forma të vitaminës D mund të maten në gjak, 25-hidroksivitamina D dhe 1,25-dihidroksivitamina D.Kjo 25-hidroksivitamina D është forma kryesore që gjendet në gjak dhe është pararendësi relativisht joaktiv i hormonit aktiv 1, 25-dihidroksvitamin D. Për shkak të gjysmës së jetës së saj të gjatë dhe përqendrimit më të larte 25-hidroksivitamina D zakonisht matet për të vlerësuar dhe monitoruar statusin e vitaminës D tek individët.

Një test i vitaminës D përdoret për të përcaktuar
 Nëse dobësia e kockave, keqformimi i kockave ose metabolizmi jonormal i kalciumit (reflektuar nga kalciumi jonormal, fosfori, PTH) po ndodh si rezultat i mungesës ose tejkalimit të vitaminës D.
 Per te ndihmuar në diagnostikimin ose monitorimin e problemeve me funksionimin e gjëndrës paratiroide pasi që PTH është thelbësore për aktivizimin e vitaminës D
 Per te ndihmuar në monitorimin e gjendjes shëndetësore të individëve me sëmundje që ndërhyjnë në thithjen e yndyrës, të tilla si fibroza cistike dhe sëmundja Crohn, pasi që vitamina D është një vitaminë e tretshme në yndyrë dhe absorbohet nga zorra si një yndyrë.
 Per te ndihmuar te monitoroni njerëzit që kanë bërë operacion bajpas gastrik dhe mund të mos jenë në gjendje të thithin mjaftueshëm vitaminë D.
 Per te ndihmuar në përcaktimin e efektivitetit të trajtimit kur përshkruhet suplement i vitaminës D, kalciumit, fosforit dhe magnezit.
 Monitorimi I ilaçeve që përdoren për të trajtuar krizat eileptike , veçanërisht fenitoina (Dilantin), mund të ndërhyjnë në prodhimin e 25-hidroksivitaminës D në mëlçi

1.Forma 25-hidroksivitamina D porositet kur
 Kalciumi është i ulët dhe një person ka simptoma të mungesës së vitaminës D të tilla si keqformimi i kockave tek fëmijët (rakitizmi) dhe dobësia e kockave, butësia ose fraktura tek të rriturit (osteomalacia), 25-hidroksivitamina D zakonisht urdhërohet për të identifikuar mundesine e mungeses se vitaminës D.
 Kur dihet se një individ rrezikon nga mungesa e vitaminës D.
 Të rriturit e moshuar, njerëzit që janë të institucionalizuar ose të lidhur me shtëpinë dhe kanë ekspozim të kufizuar në diell,
 Ata që janë obezë, të cilët i janë nënshtruar një operacioni bajpas gastrik dhe që kanë keqthithje të yndyrës rrezikojnë në rritje të mungesës së vitaminës D.
 Gjithashtu të përfshirë në këtë grup janë njerëz me lëkurë më të errët
 Foshnje të ushqyera me gji.
 Shpesh kërkohet para se një individ të fillojë terapinë me ilaçe për osteoporozën.

2.1,25-dihidroksvitamin D- mund të urdhërohet kur
 Dyshohet për sëmundje të veshkave ose anomali të enzimës që shndërron 25-hidroksivitaminën D në 1,25-dihidroksitaminën D.
 Rrallë, kjo provë mund të bëhet kur kalciumi është i lartë ose një person ka një sëmundje që mund të prodhojë sasi të tepërta të vitaminës D, të tilla si sarkoidoza ose disa forma të limfomës (sepse qelizat imune mund të bëjnë 1,25-dihidroksitaminën D).
 Kur plotësimi i vitaminës D, kalciumit, fosforit ose magnezit është i nevojshëm, nivelet e vitaminës D ndonjëherë maten për të monitoruar efektivitetin e trajtimit.

Çfarë do të thotë rezultati i testit?- Megjithëse ka ndryshime midis metodave te punimit te vitaminës D, shumica e laboratorëve përdorin intervale të ngjashme referimi për shkak se toksiciteti është i rrallë . Shoqata e Endokrinologeve përcakton mungesën e vitaminës D si një nivel gjaku 25-hidroksivitamin D nën 20 ng / mL (50 nmol / litër) dhe pamjaftueshmërinë e vitaminës D si një nivel midis 21-29 ng / ml (52.5-72.5 nmol / litër).Instituti Amerikan i Mjekësisë ka arritur në përfundimin se një nivel 25-hidroksivitamin D prej 20 ng / mL (50 nmol / litër) ose më lart është i përshtatshëm për shëndetin e kockave dhe se nivelet më të mëdha se 30 ng / ml nuk ofrojnë efekte dukshëm më të mira. Sidoqoftë, është e drejtë të thuhet se niveli i 25-hidroksivitaminës D i shoqëruar me mbrojtjen nga shumë çrregullime të tjera të lidhura së fundmi me mungesën e vitaminës D është i diskutueshëm.Ka disa dëshmi që mungesa e vitaminës D mund të rrisë rrezikun e disa llojeve të kancerit, sëmundjeve imune dhe sëmundjeve kardiovaskulare. Një nivel i lartë i 25-hidroksitaminës D zakonisht pasqyron plotësimin e tepërt të pilulave të vitaminave ose shtesave të tjera ushqyese.Një nivel i ulët i 1,25-dihidroksitaminës D mund të shihet në sëmundjen e veshkave dhe është një nga ndryshimet më të hershme që ndodh tek personat me dështim të hershëm të veshkave . Një nivel i lartë i 1,25-dihidroksivitaminës D mund të ndodhë kur ka tepricë të hormonit parathoid ose kur ka sëmundje, të tilla si sarkoidoza ,disa limfoma, që mund të bëjnë 1,25-dihidroksitaminën D jashte veshkave.Nivelet e larta të vitaminës D dhe kalciumit mund të çojnë në kalcifikim dhe dëmtim të organeve, veçanërisht të veshkave dhe enëve të gjakut.Nëse nivelet e magnezit janë të ulëta, ato mund të shkaktojnë një nivel të ulët të kalciumit që është rezistent ndaj vitaminës D dhe rregullimit të hormonit paratiroide. Mund të jetë e nevojshme të plotësoni si magnezin ashtu edhe kalciumin për të rifituar funksionin normal.

Me saktësi mund t’i realizoni në Olive Medical & Laboratory.
Shkruar nga: Dr. Valbone Blaku, staf në OML

Pse të testojmë Myoglobinen?
Për të përcaktuar nëse muskujt janë dëmtuar;
Për të ndihmuar në diagnostikimin e kushteve të shoqëruara me dëmtimin e muskujve;
Për të zbuluar nivele të larta në urinë që mund të shkaktojnë dëmtime të veshkave pas dëmtimit të gjerë të muskujve;
Ndonjëherë për t’ju ndihmuar të përcaktoni nëse keni pasur një sulm në zemër, edhe pse për zbulimin e sulmit në zemër, kjo provë është zëvendësuar kryesisht nga troponin.

Kur të testojmë?
Kur keni dobësi të muskujve,
Dhimbje muskulore dhe / ose
Urinë të errët dhe ofruesi juaj i kujdesit shëndetësor dyshon në dëmtime të muskujve;
Kur ka pasur dëmtime të rënda traumatike të muskujve të skeletit

Mostra e kërkuar? Eshte një mostër gjaku e tërhequr nga një venë ose një mostër e rastit e urines. Dhe nuk Nevojitet asnje përgatitje e testimit ? Njihet gjithashtu edhe si mioglobina në urine.

Çfarë po testohet?-Myoglobina është një proteinë e vogël që lidh oksigjenin dhe që gjendet në muskujt e zemrës dhe skeletit. Ajo bllokon oksigjenin brenda qelizave muskulore, duke i lejuar qelizat të prodhojnë energjinë e nevojshme për muskujt që tkurren. Kur lëndohet zemra ose muskujt skeletor, mioglobina lirohet në gjak. Nivelet e ngritura mund të maten brenda disa orësh pas një dëmtimi.Myoglobina filtrohet nga gjaku permes veshkave dhe lirohet në urinë. Sasi të mëdha të mioglobinës janë toksike për veshkat. Nëse sasi të konsiderueshme të mioglobinës lirohen në qarkullimin e gjakut, gjë që mund të ndodhë pas një traume të rëndë ose dëmtimeve të muskujve, mioglobina e tepërt mund të shkaktojë dëmtime në veshka dhe përfundimisht të rezultojë në dështim të veshkave. Matja e mioglobinës në urinë ndihmon për të zbuluar këtë gjendje.Gjithashtu Myoglobina lidhe edhe hekurin me hemoglobinen ne menyre sekondare .

Si përdoret testi?Një test i gjakut per mioglobinën mund të përdoret për të zbuluar dëmtimin e muskujve. Kur lëndohet zemra ose muskujt skeletor, mioglobina lirohet në gjak. Nivelet e mioglobinës ne gjake të mund të rriten shumë shpejt me dëmtime të mëdha të muskujve dhe mund të maten brenda disa orësh pas një dëmtimi.Myoglobina filtrohet nga gjaku tek veshkat dhe lirohet në urinë. Ndonjëherë, një test i urinës përdoret për të vlerësuar nivelet e mioglobinës tek njerëzit që kanë pasur dëmtime të mëdha në muskujt e tyre të skeletit (rabdomioliza). Nivelet e mioglobinës së urinës pasqyrojnë shkallën e dëmtimit të muskujve dhe, meqenëse mioglobina është toksike për veshkat, pasqyrojnë rrezikun e dëmtimit të veshkave.

Kur porositet testimi? Një test i gjakut të mioglobinës mund të urdhërohet kur keni përjetuar dëmtime të muskujve të shkaktuar nga, për shembull, trauma ose distrofia muskulore.Një test i mioglobinës në urinë mund të urdhërohet kur ka pasur dëmtime të gjera të muskujve të skeletit, duke rezultuar në prishje të shpejtë të muskujve dhe dyshohet për dëmtim të veshkave nga mioglobina e tepërt në urinë.

Çfarë do të thotë rezultati i testit? Një rritje e mioglobinës në gjak do të thotë se ka pasur shumë dëmtime të fundit në indet muskulore. Disa shembuj të shkaqeve të niveleve të rritura përfshijnë: Aksidente që rezultojnë në trauma të muskujve, Konfiskimet, Kirurgjia, Çdo sëmundje muskulore, siç është distrofia muskulore, Inflamacion i muskujve të skeletit (mioziti), Atak ne zemer, Një nivel i ngritur ndjeshëm i mioglobinës mund të shkaktohet nga rabdomioliza
Normalisht nivelet e mioglobinës janë shumë të ulëta ose nuk dallohen në urinë. Nivelet e larta të mioglobinës së urinës tregojnë një rrezik në rritje për dëmtimin dhe dështimin e veshkave. Testet shtesë, të tilla si BUN, kreatinina dhe analiza e urinës, bëhen për të monitoruar funksionimin e veshkave tek këta njerëz. Kreatinë Kinaza (CK), Troponin, Biomarkuesit e zemrës per te verejtur semundjet e zemres ,pastaj BNP dhe NT proBNP per te parapare insuficiencen cardiake .
Disa shembuj të gjendjeve të shoqëruara me mioglobinë në urinë përfshijnë:Aktivitet i tepërt fizik në individë të pastërvitur, Lëndime të shtypura dhe trauma të tjera, Infeksione virale (një shkak i zakonshëm tek fëmijët), Toksina ose ilaçe të caktuara, Sëmundje progresive e muskujve, Lëndimi nga nxehtësisia, Çrregullime të trashëgueshme (gjenetike) ose metabolike që prekin muskujt

Çfarë është rabdomioliza?- Rabdomioliza është shpërbërja e shpejtë e indit muskulor. Kjo gjendje mund të shkaktohet nga dëmtimi serioz i muskujve nga një numër burimesh të ndryshme. Shembujt përfshijnë:Trauma, dëmtime dërrmuese siç janë aksidentet me makinë,Goditje elektrike nga burimet e tensionit të lartë, Djegie serioze dhe / ose ekstensive, Mpiksja e gjakut (tromboza) që bllokon rrjedhën e gjakut në indet dhe organet, Ekspozimi ndaj toksinave të tilla si metale të rënda, helm gjarpri ose monoksid karboni, Infeksione të tilla si HIV, gripi, Streptococcus (kjo mund të ndodhë më shpesh tek fëmijët sesa tek të rriturit), Çrregullime gjenetike ose metabolike që prekin muskujt, Sëmundje të tilla si distrofia muskulore ose gjendjet themelore të tilla si diabeti që nuk kontrollohet mirë, hipotiroidizmi ose hipertiroidizmi si dhe disa ilaçe.

Ndërlikimet mund të ndodhin pasi qe muskujt të dëmtohen dhe qelizat lëshojnë përmbajtjen e tyre me shpejtësi në gjak. Kjo ështe e njohur për të shkaktuar dëmtime në veshka (dëmtim akut i veshkave, AKI) dhe koagulim intravaskular të shpërndarë (DIC). Pasi të diagnostikohet kjo gjendje dhe në varësi të ashpërsisë, një person me rabdomiolizë mund të trajtohet me lëngje intravenoze dhe kujdes tjetër mbështetës. Procedura të tjera mund të bëhen për të mbrojtur organet e personit. Personi mund t’i nënshtrohet dializës për të parandaluar ,kufizuar dëmtimin e veshkave.

Cilat ilaçe mund të shkaktojnë rabdomiolizë?Droga të abuzuara të tilla si alkooli (etanoli), heroina dhe kokaina, Antibiotikë (amfotericina B, ampicilina), Anestetikë, Ilaqet kundër depresionit, Antihistaminikët, Aspirina (salicilate), Kortikosteroidet, Lidokainë, Litium, Statinat (përdoren për të trajtuar kolesterolin e lartë), Teofilina.

Testin në fjalë por edhe të gjitha testet tjera shoqëruese mund ti realizoni më shumë përpikmëri në Olive Medical Laboratory.
Shkruan: Dr. Valbone Blaku, Specialiste e Mjekësisë Familjare – Staf në OML.

Helicobacter pylori është një lloj bakterie që dihet se është një shkak kryesor i ulcerave peptike. Testimi i H. pylori zbulon një infeksion të traktit tretës të shkaktuar nga bakteret për të ndihmuar në diagnostikimin e shkakut të simptomave dhe / ose ulcerave. Infeksionet H. pylori të traktit tretës janë shumë të zakonshme, me aq sa gjysma e popullsisë së botës është e infektuar. Sidoqoftë, shumica e njerëzve me H. pylori kurrë nuk kanë simptoma. Akoma, infeksioni i H. pylori rrit rrezikun e shfaqjes së ulçerave (sëmundje ulçere peptike), inflamacion të vazhdueshëm të stomakut (gastrit) dhe kancer të stomakut (stomakut). Bakteret ulin aftësinë e stomakut për të prodhuar mukus, duke e bërë stomakun të prirur për dëmtime nga acidi tretës dhe ulcerat peptike. Disa lloje të ndryshme të testimit të H. pylori janë në dispozicion, të tilla si një test i antigjenit të stolit dhe një test frymë.

• Pse të Testohemi per HBP? Për të diagnostikuar një infeksion me Helicobacter pylori (H. pylori), bakteret që mund të shkaktojnë ulçera peptike; për të përcaktuar nëse trajtimi ka shëruar infeksionin.

• Kur të testohemi? Kur keni simptoma të ulçerit, siç janë tretja e vazhdueshme, dhimbja gastrointestinale që vjen dhe shkon, humbje peshe e pashpjegueshme, nauze dhe / ose të vjella; rreth 4-6 javë pas përfundimit të trajtimit për infeksionin.

• Mostra e kerkuar? Një mostër e jashtëqitjes, një mostër frymë ose një biopsi e indeve të stomakut

• A ka nevojë për përgatitje per testim? Ju mund të keni nevojë të shmangni ilaçe të caktuara prandaj ndiqni çdo udhëzim që ju jepet.

• Si është mbledhur mostra për provë? Mostra e mbledhur varet nga testi i porositur: Për testin me frymë – ureze, një profesionist i kujdesit shëndetësor mbledh një mostër fillestare të frymës tuaj duke ju thene te merrni frymë në një qese. Ju jepet një lëng për të pirë që përmban një substancë të quajtur ure. Një mostër tjetër frymë mblidhet pasi të ketë kaluar një kohë e caktuar . Për provën e antigjenit të stoolit, një mostër mblidhet në një enë të pastër.Një test më tërheqës do të kërkojë një procedurë të quajtur endoskopi, e cila përfshin vendosjen e një tubi të hollë me një aparat të vogël në fund, poshtë fytit në stomak. Kjo lejon mjekun tuaj të kujdesit shëndetësor të shikojë rreshtimin e stomakut dhe të marrë një pjesë të vogël të indeve (biopsi) nga rreshtimi për ekzaminim.
• A është e nevojshëm ndonjë përgatitje testi për të siguruar cilësinë e mostrës?Për testin e frymës, mund t’ju udhëzohet të përmbaheni nga marrja e disa ilaçeve:Katër javë para testit, mos merrni ndonjë antibiotik ose subsalicilat oral të bismut oral (Pepto Bismol®).Dy javë para testit, mos merrni ndonjë frenues të pompës protonike pa recetë, të tilla si omeprazole, lansoprazole, ose esomeprazole.Një orë para testit, mos hani dhe mos pini asgjë (përfshirë ujin).Nëse paraqisni një mostër të jashtëqitjes ose mblidhni një biopsi të indeve, mund të jetë e nevojshme të përmbaheni nga marrja e ndonjë trajtimi me antibiotikë, antacids ose bismuth për 14 ditë para testit.Nëse i nënshtroheni endoskopisë, mund të kërkohet agjërimi, zakonisht gjatë natës. Vetëm uji mund të lejohet.

• Si përdoret testi? Testimi i H. pylori përdoret për të zbuluar bakteret në traktin tretës, për të diagnostikuar infeksionin dhe për të vlerësuar nëse trajtimi e ka shëruar infeksionin.Ekzistojnë disa lloje të ndryshme të testimit të H. pylori që mund të kryhen. Tabelat e mëposhtme përmbledhin këto teste:Pa endoskopi-Testi i antigjenit të stolit / fekal Detekton praninë e antigjenit H. pylori në një mostër të stoolit. Testi i frymëmarrjes së ureveNjë profesionist i kujdesit shëndetësor do të marrë një mostër fillestare të frymës tuaj (fillestare) duke ju marrë frymë në një thes.Do t’ju udhëzojë të pini një lëng që përmban një substancë të quajtur ure, e cila është ‘etiketuar’ posaçërisht dhe më pas të prisni rreth 15 minuta. Gjatë kësaj kohe, nëse H. pylori është i pranishëm në traktin tuaj tretës, bakteret do të copëtojnë uren në gaz të dioksiduar të karbonit, i cili dëbohet në frymën tuaj. (Dioksidi i karbonit është një pjesë normale e frymës që nxjerr.)Mblidhet një mostër e dytë e frymë.Të dy mostrat fillestare dhe të dytat dërgohen në një laborator për testim. Nëse mostra juaj e dytë e frymës ka një nivel më të lartë të dioksidit të karbonit të etiketuar se normalja, ju keni H. pylori në traktin tuaj tretës.

• Me Endoskopinë: merret kampioni i biopsisë së indeve; prova të mira por më rrallë të porositura sepse pushtuese. Histologjia Tema e ekzaminuar nën mikroskop nga një patolog, i cili do të kërkojë bakteret H. pylori dhe çdo shenjë tjetër të sëmundjes që mund të shpjegojë simptomat e një personi.Testimi i shpejtë i ureazës H. pylori prodhon ureazën, një enzimë që i lejon asaj të mbijetojë në mjedisin acidik të stomakut. Testi laboratorik mund të zbulojë ureazën në kampionin e indeve.Kultura Bakteret rriten në / në një lëndë ushqyese; rezultatet mund të zgjasin disa javë. Ky test është i nevojshëm nëse mjeku i kujdesit shëndetësor dëshiron të vlerësojë se cili antibiotik ka të ngjarë të kurojë infeksionin. (Shih gjithashtu behet edhe testimin e ndjeshmërisë antibiotik.)

• PCR (reaksion i zinxhirit polimerazë) Fragmente të ADN-së H. pylori amplifikohen dhe përdoren për të zbuluar bakteret; përdorur kryesisht në një mjedis hulumtimi.

• Testet qe rekomandohen
 Testi i antigjenit me jashtqitje dhe
 Testi i frymëmarrjes me ure rekomandohen për diagnostikimin e një infeksioni H. pylori dhe për vlerësimin e efektivitetit të trajtimit. Këto teste janë më shpesh të kryera sepse ato janë të shpejta dhe jo-tërheqëse. (Testi i frymëmarrjes me ure nuk rekomandohet në mënyrë tipike për fëmijët e vegjël. Në fëmijët, testi i preferuar do të ishte testi i antigjenit të jashtëqitjes.) Testet që lidhen me endoskopinë gjithashtu mund të kryhen për të diagnostikuar dhe vlerësuar H. pylori, por ato kryhen më rrallë sepse ato janë invazive.

• Testimi mund të urdhërohet kur keni dhimbje në traktin tuaj tretës dhe shenja dhe simptoma të tjera të ulçerit. Dhimbje barku që vijnë dhe shkojnë me kalimin e kohës, Humbje e pashpjegueshme e peshës, dispepsi, Ndjenja e plotësisë ose blozës, të përzier,gromesira .Disa njerëz mund të kenë shenja dhe simptoma më serioze që kërkojnë kujdes të menjëhershëm mjekësor, duke përfshirë dhimbje të mprehta, të papritura, të vazhdueshme në stomak, jashtëqitje të përgjakur ose të zezë, ose të vjella të përgjakshme ose të vjella që duken si kafe.Testimi i H. pylori gjithashtu mund të porositet rreth 4 deri në 6 javë pasi të keni përfunduar marrjen e antibiotikëve të rekomanduar për të konfirmuar që infeksioni shërohet. Sidoqoftë, një provë përcjellëse nuk kryhet tek secili person. Qfarë do të thotë rezultati i provës? Një antigjen pozitiv i H. pylori, testi i frymëmarrjes ose biopsia tregon që shenjat dhe simptomat tuaja mund të shkaktohen nga ulçera peptike për shkak të këtyre baktereve. Trajtimi me një kombinim të antibiotikëve dhe ilaçeve të tjera do të përshkruhet për të vrarë bakteret dhe për të ndaluar dhimbjen dhe ulçerimin.Një rezultat negativ i testit do të thotë që nuk ka gjasa që të keni një infeksion H. pylori dhe shenjat dhe simptomat tuaja mund të jenë për shkak të një shkaku tjetër. Sidoqoftë, nëse simptomat vazhdojnë, mund të bëhen testime shtesë, duke përfshirë biopsinë e indeve më pushtuese, për të përjashtuar më përfundimisht infeksionin

• A ka ndonjë gjë tjetër që duhet të di? Njerëzit mund të kenë dhimbje të traktit tretës për shumë arsye; një ulçerë e shkaktuar nga H. pylori është vetëm njëra prej tyre.Nëse përdorni antacidë brenda javës para testimit, testi i shpejtë i ureazës mund të jetë negativisht false. Antimikrobikët, frenuesit e pompës protonike dhe përgatitjet e bismut mund të ndërhyjnë në rezultatet e provës.

• Cili është trajtimi i ulçerës peptike të shkaktuar nga H. pylori?Trajtimi zakonisht përfshin një kombinim të antibiotikëve dhe ilaçeve për të zvogëluar sasinë e acidit në stomak të prodhuar, të tilla si frenuesit e pompës protone dhe bllokuesit e receptorëve histaminë, si dhe një përgatitje të bismut, siç është Pepto-Bismol®, e marrë për disa javë. Ky ilaç përdoret për të trajtuar raste të stomakut të trazuar, urth dhe vjellje. Përdoret gjithashtu për trajtimin e diarresë dhe ndihmon në parandalimin e diarresë së udhëtarëve. Ajo funksionon duke ndihmuar në ngadalësimin e rritjes së baktereve që mund të shkaktojnë diarre. Ky produkt nuk duhet të përdoret për të vetë-trajtuar diarrenë nëse gjithashtu keni ethe ose gjak / mukozë në jashtëqitje. Këto mund të jenë shenja të një gjendjeje të rëndë shëndetësore. Konsultohuni me mjekun tuaj menjëherë për vlerësimin dhe trajtimin e duhur nëse keni këto simptoma.Ky ilaç përdoret nën drejtimin e mjekut me ilaçe të tjera për të trajtuar ulcerat e stomakut të shkaktuara nga një baktere e caktuar (Helicobacter pylori). Mos e përdorni këtë ilaç për të vetë-trajtuar ulcerat. Bismuth subsalicylate është një salicilate. Salicilatet mund të shkaktojnë probleme serioze të gjakderdhjes kur përdoren vetëm në pacientët me ulcerë.Kontrolloni përbërësit në etiketë edhe nëse e keni përdorur produktin më parë. Prodhuesi mund të ketë ndryshuar përbërësit. Gjithashtu, produktet me emra të ngjashëm mund të përmbajnë përbërës të ndryshëm të destinuar për qëllime të ndryshme. Marrja e produktit të gabuar mund të ju dëmtojë.

Testime shumë të sigurta ju mund të bëni vetëm tek ne në laobatorin Olive Medical & Laboratory

Dr. Valbona Blaku, OML staff

Është mirë të vizitoni rregullisht mjekun, edhe nëse jeni të shëndetshëm.

Qëllimi i këtyre vizitave është:
• Kontrolloheni për problemet mjekësore aktuale ose në zhvillim
• Vlerësoni rrezikun tuaj për çështje të ardhshme mjekësore
• Ju nxitë të mbani një mënyrë jetese të shëndetshme
• Përditësoni vaksinimet.

Kontrollet shëndetësore zakonisht përfshihen në kujdesin mjekësor rutinë. Mjeku juaj shpesh do të kryejë këto kontrolle kur ju vizitoni për një gjendje tjetër, si një problem i ftofjes ose ndonjë tjetër. Mjeku juaj më pas do t’ju tregojë se sa shpesh keni nevojë për një kontroll shëndetësor.

Një kontroll shëndetësor është gjithashtu një kohë për të shqyrtuar mënyrën tuaj të jetesës për të parë se çfarë përmirësime mund të bëhen. Kjo mund të jetë diçka që rregullisht bëni vetë ose diskutoni me një profesionist shëndetësor.

Pse të testoheni per ALERGJITE? – Për të ndihmuar në diagnostikimin e alergjive , dhe për të monitoruar efektivitetin e trajtimit të imunoterapisë (desensibilizimit).

Shenjat dhe simptomat e nje alergjie mund të përfshijnë: Dermatitin, Ekzemen , Sytë e skuqur -te kuqërremtë, Kollitje , Bllokimi i hundës, Teshtitje, Astma, Kruajtje , Ndjesi shpimi gjilpërash në gojë, Shtrëngimi i fytit, Problem me frymëmarrjen, Dhimbje barku ose të vjella dhe diarre

Një ose më shumë teste të antitrupave IgE specifike për alergjen mund të porositen kur një person ka shenja ose simptoma që sugjerojnë alergji ndaj një ose më shumë substancave . Një test mund të porositet herë pas here për të ndihmuar në vlerësimin e efektivitetit të imunoterapisë ose për të përcaktuar nëse një fëmijë ka tejkaluar një alergji.

Imunoglobulina E (IgE) është një klasë e antitrupave (proteina imune) e shoqëruar me reaksione alergjike. Zakonisht gjendet në sasi shumë të vogla në gjak. Ky test mat sasinë e IgE specifike të alergjenit në gjak në mënyrë që të zbulojë një alergji ndaj një substance të veçantë. IgE është një antitrup që funksionon si pjesë e sistemit imunitar të trupit, mbrojtja e tij kundër “ndërhyrjeve”. Kur dikush me predispozicion ndaj alergjive është i ekspozuar për herë të parë ndaj një alergjeni potencial si ushqimi, bari ,poleni , lekura e kafshëve etj. ai person sensibilizohet. Trupi i personit percepton alergjenin e mundshem si një substancë të huaj dhe prodhon një antitrup specifik IgE që lidhet me qelizat direkte të specializuara në lëkurë, sistemin e frymëmarrjes dhe traktin gastrointestinal, si dhe me bazofilet (një lloj i qelizave të bardha të gjakut) në qarkullimin e gjakut . Me ekspozimin e ardhshëm, këto antitrupa të bashkangjitur IgE njohin alergjen dhe bëjnë që qelizat direkte dhe bazofilet të lëshojnë histaminë dhe kimikate të tjera, duke rezultuar në një reaksion alergjik që fillon në vendin e ekspozimit .Një test i përgjithshëm IgE mat numrin e përgjithshëm të antitrupave IgE në gjak, ndërsa një test specifik IgE mat për një përgjigje ndaj alergeneve individuale. Çdo provë e antitrupave IgE specifike për alergjenët e kryer është e veçantë dhe shumë specifike; për shembull, ajo do të provojë bletën kundër mjaltit, të bardhën e vezës kundër të verdhës së vezës etj . Mund të bëhen grupime të këtyre testeve, të tilla si panele ushqimore ose panele inhalatore per bari dhe myk etj. . Përndryshe, mjeku i kujdesit shëndetësor mund të zgjedhë në mënyrë selektive nga një listë e gjatë e alergjenëve individualë të dyshuar për shkaktimin e alergjive të një personi.Ndërsa metoda tradicionale për testimin e gjakut ishte RAST (testi radioallergosorbent), ajo është zëvendësuar kryesisht me metoda më të reja të imuno-vlerësimit specifik IgE. Megjithate disa praktikues të kujdesit shëndetësor vazhdojnë t’i referohen të gjitha testeve të gjakut të alergjisë IgE si RAST edhe pse nuk është analiza e saktë që përdor laboratori i testimit.

Testi i antitrupave IgE specifik për alergjen është një test gjaku që përdoret për të ndihmuar në diagnostikimin e një alergjie ndaj një substance ose substancash specifike për një person që paraqitet me simptoma të ngjashme me alergjinë akute ose kronike. Kjo është veçanërisht e vërtetë nëse simptomat janë të përsëritura dhe duket se janë të lidhura me shkaktarë, siç janë ekspozimet ndaj ushqimeve ose mjediseve të veçanta, dhe nëse anëtarët e tjerë të familjes dihet se kanë alergji. Lloje të tjera të testeve të alergjisë mund të kryhen duke ekspozuar një person ndaj substancave të ndryshme nën mbikëqyrje të kujdesshme mjekësore. Dobia e këtyre testeve, sidoqoftë, mund të ndikohet nga kushtet e lëkurës, të tilla si dermatiti i rëndësishëm ose ekzema, dhe nga ilaçet, të tilla si antihistaminikët dhe disa ilaqet kundër depresionit. Me disa teste ekziston edhe potenciali për reagime të rënda, duke përfshirë, për shembull, anafilaksinë, e cila mund të jetë e rrezikshme për jetën. Në këto raste, testi i antitrupave IgE specifik për alergjen mund të porositet si një alternativë, pasi kryhet në një mostër gjaku . Në mënyrë tipike, mjeku i kujdesit shëndetësor do të interpretojë rezultatet e testit në krahasim me simptomat e një personi dhe çdo test tjetër të alergjisë që kryhet.
Çfarë do të thotë rezultati i testit? Një rezultat i ngritur i alergjenit specifik IgE tregon se personi i testuar ka të ngjarë të ketë një alergji. Sidoqoftë, sasia e IgE specifike e pranishme nuk parashikon domosdoshmërisht ashpërsinë e mundshme të një reaksioni. Historia klinike e një personi dhe testet shtesë të alergjisë të mbikëqyrura mund të jenë të nevojshme për të konfirmuar një diagnozë të alergjisë.Rezultatet negative tregojnë se një person ndoshta nuk ka një “alergji të vërtetë”, një përgjigje të ndërmjetësuar nga IgE ndaj alergeneve specifikë të testuar.

Rezultatet e testimit të gjakut të alergjisë duhet të interpretohen me kujdes. Mund të ndodhin negativë të rremë dhe pozitivë të rremë. Edhe nëse një test IgE është negativ, ekziston ende një shans i vogël që një person të ketë alergji. Në mënyrë të ngjashme, nëse testi specifik IgE është pozitiv, një person mund ose nuk mund të ketë kurrë një reaksion fizik alergjik aktual kur ekspozohet ndaj asaj substance . Duhet te shikohete edhe niveli total i IgE dhe një numër të plotë të gjakut (CBC) me diferencën e qelizave të bardha të gjakut (specifikisht eozinofilet dhe bazofilet) sepse rritja e ketyre mund të sugjerojnë një alergji, porkujdes ato gjithashtu mund të rriten për arsye të tjera.

Alergjite mund te jene te jashtme -inhalatore dhe te mbrendeshme – ushqimore?Detyra e sistemit imunitar të trupit është të identifikojë dhe shkatërrojë mikrobet (të tilla si bakteret ose viruset) që ju bëjnë të sëmureni. Sikur se alergjite e jashme inhalatore edhe Një alergji ndaj ushqimit ndodh kur sistemi imunitar reagon në mënyrë të tepruar ndaj një proteine ushqimore të padëmshme – një alergjeni.Alergjenët më të zakonshëm të ushqimit janë qumështi, veza, kikiriku, arrat e pemëve, soja, gruri, peshku dhe butakët.Historia familjare duket se luan një rol nëse dikush zhvillon alergji ushqimore. Nëse keni lloje të tjera reaksionesh alergjike, si ekzema ose ethet e kashtës, keni një rrezik më të madh të alergjisë ushqimore. Kjo është gjithashtu e vërtetë për astmën. Alergjitë ushqimore nuk janë të njëjta me intolerancën ndaj ushqimit dhe simptomat e alergjisë ushqimore mbivendosen me simptomat e gjendjeve të tjera mjekësore. Prandaj është e rëndësishme që alergjia juaj ushqimore të konfirmohet nga një vlerësim i duhur me një alergolog. Alergjitë ushqimore janë serioze. Alergjia ndaj ushqimit mund të ndodhë si përgjigje ndaj çdo ushqimi, dhe disa njerëz janë alergjikë ndaj më shumë se një ushqimi. Alergjitë ndaj ushqimit mund të fillojnë qysh në fëmijëri Të gjitha alergjitë ushqimore kanë një gjë të përbashkët: Ato janë potencialisht të rrezikshme për jetën. Merrni gjithnjë seriozisht alergjitë ushqimore – dhe njerëzit që jetojnë me to. Reaksionet e alergjisë ndaj ushqimit mund të ndryshojnë në mënyrë të paparashikueshme nga të lehta në të rënda. Reaksionet e lehta të alergjisë ushqimore mund të përfshijnë vetëm disa jo rehati ose dhimbje të vogla të barkut, megjithëse disa reaksione të alergjisë ushqimore kalojnë në anafilaksi të rëndë me presion të ulët të gjakut dhe humbje të vetëdijes. Aktualisht, nuk ka shërim për alergjitë ushqimore dhe alergjitë ushqimore janë mjafte serioze.
Ndonjëherë, edhe pas kryerjes së testeve të lëkurës dhe testeve të gjakut,qe I kryen një alergolog nuk është në gjendje të arrijë në një diagnozë përfundimtare. Për shkak se keto prova mund të shkaktojë një reaksion serioz alergjik, dhe vetëm një alergolog me përvojë duhet ti kryejë ato duke rekomanduarë një sfidë të ushqimit oral (OFC) dhe te beje Matjen e antitrupave me specifikë të ushqimit IgE në gjak.

Dr. Valbone Blaku, specialiste e Mjekësisë Familjare
OML staff.

Mjeku familjar në Olive Medical Laboratory 12 orë në ditë, 6 ditë në javë është i gatshëm të ofrojë shërbime shëndetësore duke e pasur gjithmonë në qendër të vëmendjes PACIENTIN.

Duke i bashkëndjerë shqetësimet shëndetësore e ndihmon atë për ta mbajtur shëndetin në gjendjen më të mirë të mundeshme përmes vizitës mjekësore specialistike për të gjitha moshat. Këto shërbime i realizojmë duke i ofruar pacientit:
• Konsulta dëgjimore
• Diagnostifikim të hershëm
• Hulumtimet e nevojshme laboratorike dhe imazherike
• Trajtim me terapi per orale ose parenterale përmes infuzioneve
• Përcjellje gjatë tretmanit dhe rehabilitimit
• Konsulta përmes telefonit
• Referim te specialistët
• Vizita shtëpiake
• Këshilla

Beso në më t’mirët 

• Holter Ekg është një apartur e cila shërben për regjistrimin e aktivitetit të zemrës  për 24 ose 48 ore.

• Vendosen disa elektroda dhe një aparatur të vogël me një mbajtëse të saj.

• Pacienti është mjaft komod dhe regjistrimi bëhet pa pengesa, ku pacienti për 24-48 ore kryen aktivitete ditore normale.

Kur përdoret?

• Tek pacient me të rrahura te çrregullta të zemrës ( të vazhdueshme apo të shkurtëra).
• Tek pacient me frymzënie dhe episoda të lodhjes.
• Tek pacient me marramendje apo humbje të shkurtëra të vetëdijes.
• Tek pacient te cilët përdorin medikamente për rregullim të ritmit të zemrës.
• Për diagnostifikimin e sëmundjeve iskemike të zemrës.
• Tek pacient të cilët kanë të vendosur aparatura ne zemër.

Olive medical & laboratory

Ky është një grup testimesh dhe faktorësh shëndetësorë që janë vërtetuar se tregojnë mundësinë e një personi për të pasur një ngjarje kardiovaskulare siç është sulmi në zemër ose goditja në tru. Keto jane parapare për të treguar shkallën e rrezikut: të vogël, të moderuar ose të lartë.Ndoshta treguesit më të rëndësishëm për rrezikun kardiak janë ata të historisë së shëndetit personal të një personi. Kjo perfshin:moshën, historin familjare,peshën,pirjen e duhanit, dieta presioni i gjakut, ushtrimet , aktiviteti fizik, diabeti etj. Ekzistojnë disa teste të imazhit që mund të përdoren në vlerësimin e rrezikut kardiak. Testet jo-invazive mund të përfshijnë, për shembull, një elektrokardiogram (EKG) ose një test stresi, i quajtur gjithashtu testi i stresit ECG ose testi i stresit metabolik. Testet invazive mund të përdoren gjithashtu për të vlerësuar praninë e sëmundjes kardiovaskulare (CVD), por ato zakonisht përdoren për qëllime diagnostikuese te njerëzit me shenja dhe simptoma dhe jo për vlerësimin e rrezikut. Aty mund te përfshihen edhe një angiografi / arteriografi dhe kateterizim kardiak.

Profili i lipideve është testi më i rëndësishëm i gjakut për vlerësimin e rrezikut kardiak.Profili i lipideve përdoret për të ndihmuar në përcaktimin e rrezikut të një individi nga sëmundjet e zemrës dhe për të ndihmuar në marrjen e vendimeve për atë që trajtimi mund të jetë më i mirë nëse ekziston një kufi kufitar ose rrezik i lartë. Rezultatet e profilit të lipideve konsiderohen së bashku me faktorët e tjerë të njohur të rrezikut për sëmundjen e zemrës për të hartuar një plan për trajtimin dhe përcjelljen. Në varësi të rezultateve dhe faktorëve të tjerë të rrezikut, opsionet e trajtimit mund të përfshijnë ndryshime në stilin e jetës, të tilla si dieta dhe stërvitja ose medikamente për uljen e lipideve, siç janë statinet.Profili i lipideve mat kolesterolin, trigliceridet, kolesterolin lipoproteinë me densitet të lartë (HDL-C, kolesterolin “e mirë”) si dhe llogarit kolesterolin lipoprotein me densitet të ulët (LDL-C, “kolesterolin e keq”). Trigliceridet janë një formë e yndyrës dhe një burim kryesor i energjisë për trupin.
Më poshtë janë renditjet e dëshirueshme për përbërësit e profileve lipidike:Kolesterolit <200 mg / dL (5.18 mmol / L), HDL-kolesterol> 40 mg / dL (1.04 mmol / L), LDL-kolesterol <100 mg / dL (2.59 mmol / L) – kjo konsiderohet optimale; nivelet do të varen nga numri dhe lloji i faktorëve të rrezikut të pranishëm dhe arsyeja e testimit,Trigliceridet <150 mg / dL (1.70 mmol / L). Disa informacione të tjera mund të raportohen si pjesë e profilit të lipideve. Këto parametra llogariten nga rezultatet e testeve të identifikuara më lart.Jo-HDL-C – llogaritur duke zbritur rezultatin HDL-C nga rezultati i përgjithshëm i kolesterolit; kjo konsiderohet të jetë pjesa e kolesterolit që ka shumë të ngjarë të çojë në ngurtësim të arterieve (ateroskleroza).

Kolesterol i lipoproteinës me densitet shumë të ulët (VLDL-C) – llogaritet duke e ndarë vlerën e triglicerideve me 5 (nëse është në mg / dL, ose me 2.2 nëse është në mmol / L); kjo formulë bazohet në përbërjen tipike të grimcave VLDL; ka dëshmi në rritje që VLDL-C luan një rol të rëndësishëm në procesin që çon në formimin e pllakave në arteriet.Raporti i kolesterolit / HDL – llogaritet duke e ndarë rezultatin HDL-C në rezultatin e përgjithshëm të kolesterolit; një raport më i lartë tregon një rrezik më të lartë të sëmundjeve të zemrës ndërsa një raport më i ulët tregon një rrezik më të ulët.

Cilat teste të tjera mund të përdoren për të vlerësuar rrezikun kardiak? Disa teste të tjera që mund të përdoren për të vlerësuar rrezikun kardiak përfshijnë:Proteina reaktive C me ndjeshmëri të lartë (hs-CRP): Studimet kanë treguar që matja e CRP me një test të ndjeshmërisë së lartë mund të ndihmojë në identifikimin e rrezikut të CVD. Ky test është i ndryshëm nga testi i rregullt CRP, i cili zbulon nivele të ngritura të CRP tek njerëzit me infeksione dhe sëmundje inflamatore. Testi hs-CRP mat CRP që është në intervalin normal për njerëzit e shëndetshëm. Mund të përdoret për të dalluar njerëzit me nivele të ulëta normale nga njerëzit me nivele të larta normale. Nivele të larta normale të hs-CRP në individë ndryshe të shëndetshëm janë zbuluar se janë parashikuese të rrezikut të ardhshëm të sulmit në zemër, goditje në tru, vdekje të papritur kardiake dhe sëmundjes arteriale periferike, edhe kur nivelet e lipideve janë brenda kufijve të pranueshëm. Disa grupe kanë rekomanduar që ky test të përdoret për njerëzit me rrezik të moderuar të sulmit në zemër gjatë 10 viteve të ardhshme; sidoqoftë, nuk ka një konsensus se si testi duhet të përdoret ndryshe, dhe as se sa shpesh duhet të përsëritet testi.

Lipoproteina A (Lp (a)): Lp (a) është një lipoproteinë e përbërë nga një molekulë LDL me një proteinë tjetër (Apolipoproteina (a)) e bashkangjitur me të. Lp (a) është i ngjashëm me LDL-C por nuk i përgjigjet strategjive tipike për të ulur LDL-C siç është dieta, stërvitja ose shumica e ilaçeve për uljen e lipideve. Meqenëse niveli i Lp (a) duket se është përcaktuar gjenetikisht dhe nuk ndryshohet lehtë, prania e një niveli të lartë të Lp (a) mund të përdoret për të identifikuar individët që mund të përfitojnë nga trajtimi më agresiv i faktorëve të tjerë të rrezikut.Disa teste të tjera janë duke u studiuar për dobinë e tyre në përcaktimin e rrezikut kardiak. Aktualisht, nuk ka konsensus apo rekomandime zyrtare për to. Një mjek i shëndetit mund të urdhërojë një ose më shumë nga këto teste për të ndihmuar në vlerësimin e rrezikut të dikujt.
Disa nga këto përfshijnë:Testimi i grimcave LDL (LDL-P) (numri dhe madhësia) Lp-PLA2, homocysteine, GGT, Albumi i urinës (mikroalbumin) ,Cystatin C, fibrinogjenit, Apo A-I, Apo B, Genotyping APOE (CVD), MTHFR mutacioni.
Si përcaktohet trajtimi?Trajtimi bazohet në shumë faktorë, përfshirë rezultatet e profilit të lipideve ,historinë e familjes dhe historine personale.
A ka disa njerëz më të rrezikuar për një sulm në zemër se të tjerët?Po. Ata që janë mbipeshë, pinë cigare, kanë tension të lartë (hipertension) ose diabet, kanë rezultate anormale të testit të rrezikut kardiak, dhe ata me një histori familjare të sëmundjes së zemrës janë në rrezik më të madh.
A ka ndonjë gjë tjetër që duhet të dini?Një dietë e shëndetshme dhe ushtrimet janë të rëndësishme në uljen e presionit të gjakut, kolesterolit dhe triglicerideve. Ndonjëherë këto ndryshime në stilin e jetës nuk janë të mjaftueshme për të arritur nivele të dëshiruara. Ekzistojnë gjithashtu ilaçe (statina) që janë efektive në menaxhimin e lipideve. Disa kushte që përfshijnë nivele të ngritura të lipideve janë të trashëgueshme. Nivelet e larta të lipideve në këto kushte nuk mund të ulen gjithmonë sa duhet nga dieta dhe stërvitja. Ky lloj ngritjeje zakonisht kërkon trajtim me ilaçe për uljen e lipideve.

Të gjithë pa marrë parasysh se a jemi të shëndetshëm apo kemi shenja klinike duhet ta percjellim gjendjen shëndetësore dhe të sigurohemi përmes hulumtimeve laboratorike. Prandaj drejtohuni në OML sepse aty mund ti realizoni të gjitha hulumtimet e nevojshme për të identifikuar herët një problematik shëndetësore në zhvillim apo për të plotësuar një diagnozë të dyshuar.

Dr. Valbone Blaku, specialiste e Mjekësisë Familjare
OML staff