Shkruan Dr. Valbonë Blaku SMF  staf. në Olive

Goditja e diellit, e njohur edhe si goditja e nxehtësisë, është një gjendje kërcënuese për jetën në të cilën sistemi i rregullimit të nxehtësisë së trupit dështon për shkak të ekspozimit ndaj temperaturave të larta. Ndodh kur trupi nuk është në gjendje të shpëtojë nga nxehtësia e tepërt për shkak të aktivitetit të fuqishëm ose një mjedisi shumë të nxehtë.

Cilat janë simptomat e goditjes nga dielli?

  • Dhimbje koke pulsuese.
  • Marramendje dhe mundime
  • Mungesa e djersitjes pavarësisht vapës.
  • Lëkurë e kuqe, e nxehtë dhe e thatë.
  • Dobësi muskulore ose ngërçe.
  • Nauze dhe të vjella.
  • Rrahje të shpejta të zemrës, të cilat mund të jenë ose të forta ose të dobëta.
  • Frymëmarrje e shpejtë, e cekët.

Sa zgjat shërimi nga goditja e diellit?

Shërimi fillestar zgjat rreth 1-2 ditë në spital ndërsa  më gjatë nëse zbulohet dëmtimi i organeve. Ekspertët sugjerojnë se rikuperimi i plotë nga goditja e nxehtësisë dhe efektet e saj në organet e brendshme mund të zgjasë nga 2 muaj deri në një vit . Megjithatë, prognoza zvogëlohet me shpejtësi me rritjen e ndërlikimeve apo komplikimeve .

Cili është ndryshimi midis goditjes së diellit dhe goditjes nga nxehtësia?

Këto dy terma i referohen të njëjtit kusht. Goditja nga nxehtësia ndodh kur trupi nuk mund të mbajë më një temperaturë nën 40`C kur ekspozohet ndaj motit të nxehtë . Njerëzit pothuajse gjithmonë kanë simptoma paralajmëruese përpara goditjes së nxehtësisë, por ndonjëherë ata nuk i kushtojnë vëmendje ose nuk janë në gjendje të ndërmarrin veprime Cili është ndryshimi midis goditjes së nxehtësisë dhe lodhjes nga nxehtësia? Si lodhja nga nxehtësia ashtu edhe goditja nga nxehtësia janë kushte serioze. Lodhja nga nxehtësia fillon me dobësi të përgjithshme të muskujve, djersitje të papritur të tepërt, të përzier dhe të vjella dhe të fikëtit është i mundshëm. Goditja e nxehtësisë është kur temperatura e brendshme e trupit tuaj arrin mbi 40,56`C                                 

Mjekimi

  • Terhjekni sa më shpejt personin në ambient të ftohtë
  • Nëse është e mundur zhytni personin në ujë të ftohtë. Një banjë me ujë të ftohtë ose me akull është vërtetuar se është mënyrë efektive për të ulur shpejt temperaturën.
  • Përdorni teknikat e ftohjes përmes avullit të ftohtë  
  • Mbuloni pacientin  me batanije ftohëse ose  akull.
  • Kujdes në fillim mos jepni medikamente                                                                                    

Diagnoza dhe trajtimi: Në shumicën e njerëzve, simptomat e lodhjes nga nxehtësia do të fillojnë të përmirësohen brenda 30 minutave. Nëse simptomat nuk përmirësohen pas 30-60 minutash, kërkoni kujdes mjekësor. Mjeku do të trajtojë lodhjen nga nxehtësia me një ose dy litra lëngje (IV) intravenoze dhe elektrolite.    

 Lodhja nga nxehtësia: Është e rëndësishme të pushoni dhe të lini trupin tuaj të rimëkëmbet. Shmangni motin e nxehtë dhe ushtrimet. Pyesni mjekun tuaj kur është e sigurt të ktheheni në aktivitetet tuaja normale. Tri  shenjat e lodhjes nga nxehtësia janë puls i dobët, i shpejtë, presioni i ulët i gjakut gjatë qëndrimit në këmbë dhe gërçet e muskujve.

                                                                                                                                                                               

A është e dhimbshme goditja e nxehtësisë?

Në këtë pikë, disa njerëz nuk janë më të vetëdijshëm se janë në dhimbje ose siklet. Qelizat në organet tona vitale fillojnë të fryhen; ato shpërthejnë, dëmtohen apo edhe vdesin.                                                                                                                           

Është e rëndësishme të theksohet se sëmundjet e nxehtësisë nuk janë në vazhdimësi dhe se një gjendje me nxehtësi  nuk çon në një gjendje tjetër, megjithëse rraskapitja nga nxehtësia një ditë mund të predispozojë një individ për sëmundje të nxehtësisë ditën tjetër.

A mund t’ju sëmurë dielli i tepërt ditën tjetër?

Qëndrimi i gjatë në diell  është një ndjenjë pothuajse si të kesh grip. Ndiheni të lodhur, mund të ndjeheni të përziera. Disa njerëz madje kanë të vjella më pas dhe dhimbje në të gjithë trupin temperature e edhe ethe. Kjo është në të vërtetë kur dëgjon atë term, helmim nga dielli, janë ato pasojat e të qëndruarit gjatë në diell.                    

A mund të merrni goditje nga dielli pa u djegur?

Në fakt goditja e nxehtësisë nga dielli ka shumë pak të bëjë me djegien nga dielli .”Përkufizimi mjekësor i goditjes nga dielli -goditja e nxehtësisë  është një temperaturë e trupit mbi 40.56`Cdhe fillimi isimptomave befasuese të goditjes nga dielli të cilat  mund edhe  të mos i keni.                                                                                                                                                

A e ndihmon paracetamoli goditjen nga dielli?

Pacientit jepni të pinë lëngje – në mënyrë ideale duhet të pije ujë, lëng frutash ose një pije rihidratuese. Mos u jepni aspirinë ose paracetamol (nuk do të ndihmojë në uljen e temperaturës dhe mund të jenë te dëmshme).

Çfarë bëjnë mjekët për goditjen nga nxehtësia?

Për rastet shumë të rënda të goditjes nga nxehtësia, një pajisje e njohur si ftohës endovaskular futet në enën e madhe të gjakut në kofshë, njëlloj si dializa, për të ftohur gjakun. Një metodë tjetër është derdhja e ujit – përmes një tubi të futur ose përmes hundës në stomak, ose kirurgjik – për të ftohur trupin.                                 

A ju jep dhimbje koke pacienteve goditja e diellit?

Dhimbje koke pulsuese është e zakonshme me goditjen e nxehtësisëGoditja nga nxehtësia e shkaktuar nga sforcimi fizik do të lërë lëkurën të ndjehet e lagësht. Nauze është ndjenja e të qenit i sëmurë ose nevojë për të vjella .Ngjyra e lëkurës  mund të bëhet e kuqe pasi trupi bëhet më i nxehtë.                                                               

Kur duhet të shkoni në spital për lodhje nga nxehtësia?

Telefononi 194 ose dërgojeni pacientin në urgjencë nëse  nxehtësia po shkakton të vjella, konvulsione ose humbje të vetëdijes. Mos i jepni personit asgjë për të pirë nëse ka të vjella ose është  pa ndjenja. Asnjëherë mos i ofroni një pije që përmban alkool ose kafeinë dikujt që përjeton një emergjencë të nxehtësisë. Jepniushqime të kripura, të tilla si gjevrek të kripur  . Kufizoni aktivitetet  gjatë kohës më të nxehtë të ditës nga ora 11.00-17.00. Përdorni kondicionerë ose ventilatorë dhe keni ajrim të mjaftueshëm të duhur, ushqime te lehta dhe sa me shume lëngje -ujë.