Kërkime – Olive Medical & Laboratory

July 13, 2021

Magneziumi

olivemedical Kërkime, Shërbime, Lajme, Mjekësi, Blogu Shkruaj koment

Studimet e fundit kanë treguar se Magnezi është shumë i rëndësishëm dhe shërben si një bashkëfaktor në shumë procese enzimatike në organizmin njerëzor. Magnezi ndikon në funksionet neuronale dhe vaskulare të organizmit.

Eshte hulumtuar se përqendrimet plazmatike të magnezit të shoqëruara me nëntipe të zakonshme dhe rrugët e mundshme me të cilat magnezi mund te mungoje ose te jete i tepert mund te ndikojne ne shfaqjen e problematikave shendetesore si demenca Alzheimer dhe demenca jo-Alzheimer .Përqendrime të ulëta ose të larta të magnezit plazmatik shoqërohen me rritje të rrezikut te demences dhe te gjitha shkaqeve per qrregullime tjera në të ardhmen; megjithatë, arsyet themeloreende mbeten të pasqaruara . Mese 95% e njerezve qe kane vlerat e Mg te ulet dhe pjesa tjeter 5% me nivele me te ngritur të magnez it në plazmë jane gjetur te pacientet qe jane me Alzheimer. Problematikat tjera shendetesore si diabeti, pirja e duhanit , goditja në tru dhe tensioni i ndryshueshem i gjakut jane faktore favorizues.

Përqendrimet e ulëta dhe të larta të magnezit në plazmë te keta pacient shoqërohen me rrezik të lartë të çmendurisë-demences jo-Alzheimer të lidhur me qrregullimet vaskulare , ndersa rreziku më i ulët eshte vërejtur ne ndryshime neuronale . Hulumtimet sugjerojn që diabeti mund të jetë ndermjetesues kryesor midis përqendrimeve të ulëta të magnezit në plazmë dhe rrezikut të lartë të demences Alzheimer, ndërsa pirja e duhanit , goditja ne tru dhe presioni i rritur i gjakut luajnë role me të vogla ndërmjetësuese. Prandaj marrja e Mg pa i matur vlerat e Mg mund te jete sa e dobishme po aq mund te jete edhe e rrezikëshme .Po ashtu edhe mos marrja e Mg mund te jete poaq e rrezikeshme . Po ashtu edhe te gjithe faktoret nxites si diabeti , ICV, HTA etj. mund te parandalohen apo kurohen prandaj percillen me analiza laboratorike.

Të gjitha testimet e nevojshme ju mund ti realizoni me përpikmëri në Olive Medical Laboratory. Aty e gjeni edhe mjekun familjar i cili mund të ju sugjeroj të gjitha analizat dhe terapit e nevojshme.

Shkruan: Dr. Valbonë Blaku Specialiste e Mjekësisë Familjare, staf në Olive Medical & Laboratory!

July 10, 2021

OLIVE Medical & Laboratory drejtë Lojrave Olimpike në Tokyo!

olivemedical Kërkime Shkruaj koment

OLIVE Medical & Laboratory së bashku me xhudistat e Kosovës do të udhëtojnë në Tokyo për të garuar në lojrat olimpike 💪

Kosovo Olympic Committee

July 7, 2021

Sëmundjet më të shpeshta verore

olivemedical Kërkime Shkruaj koment

Jo vetëm gjera të mira, vera na sjell gjithashtu edhe një mori sëmundjesh si:
1. Goditja e nxehtësisë – hipertermia
2. Helmim nga ushqimi – intoxikimi ,Tifoja
3. Dehidrimi-humbja e lengjve trupore
4. Shytat-Parotiti
5. Lia e dhenve -Variola, Fruthi-Morbili
8. Djegia nga dielli -Combustio

1. Goditje e nxehtësisë- Temperatura e lartë e atmosferës dhe ekspozimi ndaj erës së thatë dhe diellit mund të çojë në një goditje të nxehtësisë. Ky është dështimi i mekanizmit të rregullimit të temperaturës së trupit, kur ekspozohet ndaj temperaturave tepër të larta. Personi kalon dhe zhvillon ethe të lartë dhe simptoma shoqëruese.

2. Ethet tifoide- Eshtë një sëmundje e transmetuar nga uji, e cila kalon përmes ushqimit të ndotur dhe ujit dhe shkaktohet nga një bakter i njohur – Salmonella Typhi. Gjatë motit të nxehtë të lagësht, ky bakter përhapet në ushqime dhe burime uji të ruajtura në mënyrë jo higjenike.

3. Diare dhe dizenteri- Jashtëqitje ujore , dehidrim dhe dhimbje stomaku – të gjitha bashkohen dhe e rrëzojnë personin plotësisht, duke e lënë të rraskapitur, të tharë dhe të dobët. Organizmat shkaktarë janë baktere të ndryshme dhe virus. Përsëri, arsyeja është ushqimi dhe uji i ndotur.

4. Shytat -parotiti eshte semundje virale me e theksuar gjatë verës

5.Fruthi & lia e dhenve – Moti i nxehtë dhe i lagësht shërben si një terren ideal për shumimin e skuqjeve dhe shpërthimeve të ndryshme të lëkurës. Kryesisht fëmijët semuren nga këto infeksione virale, të cilat shfaqen në formën e skuqjeve të vogla dhe të lëngshme, të shoqëruara me ethe dhe simptoma të tjera.

Sëmundje të verës mund të jenë edhe:
1. Kafshimet dhe pickimet e insekteve .
2. Lodhja e nxehtësisë.
3. Helmimi nga ushqimi.
4. Djegia nga dielli.

Si të shpëtoni nga sëmundjet e verës?
Mundohuni të shmangni aktivitetet jashtë shtëpisë gjatë orëve mesdites me diell dhe zonat e mbushura me njerëz.
Rritni marrjen e ujit ose lëngut në mënyrë që të parandaloni dehidratimin.
Përdorni krem kundër diellit me një SPF më të lartë për të parandaluar dëmtimin e lëkurës.

Cilat janë 3 llojet e epidemive?
Bazuar në kritere epidemike epidemitë klasifikohen në tre lloje:
1. Shpërthime të burimeve të zakonshme
2. Epidemi të përhapura ose progressive
3. Epidemi të përziera.

Cilat janë 10 sëmundjet më të zakonshme që përkeqësohen gjatë verës?
Sëmundje të zemrës ,Kanceri, Lëndime të paqëllimta, Sëmundja kronike e frymëmarrjes së poshtme , Goditjet në tru dhe sëmundjet cerebrovaskulare, Sëmundja e Alzheimerit , Diabeti Gripi dhe pneumonia.

A janë viruset të zakonshëm në verë?
Fatkeqësisht , shumë viruse dhe infeksione të tjera janë më të zakonshme gjatë verës, dhe shumicen e njerezve i gjene në befasi.

A mund të merrni një ftohje të zakonshme në verë?
Në kundërshtim me besimin popullor, nuk ka pse të jetë ftohtë ne ambientë për të marrë një ftohje . Nëse ju ftoheni në verë, do të jetë tamam si të ftoheni në dimër. Edhe nëse është nxehtë jashtë, rinovirusi që shkakton ftohje të zakonshme mund të përhapet dhe të infektojë njerëzit po aq lehtë.Sëmundjet janë mjaft të zakonshme gjatë verave të nxehta dhe mund të na ndikojnë në shumë mënyra. Por, në vend që të presësh për sëmundje të tilla parandaloji sëmundjet e verës, duke u përgatitur paraprakisht është gjithmonë më mirë. Kështu që mesoni mënyrat më të mira për të qëndruar larg sëmundjeve të verës.

Parandalimi
Masat e thjeshta mund t’ju shpëtojnë nga disa ndërlikime – Gjatë verës, trupi i njeriut mund të vuajë nga disa gjendje shëndetësore si dehidrimi ose diarreja, të cilat nëse nuk trajtohen në kohë mund të paraqesin rrezik për shëndetin e përgjithshëm për njerëzit e të gjitha moshave. Sidoqoftë, dikush mund ta ndryshojë këtë me kujdesin e duhur. Pirja e ujit të bollshëm nuk është e mjaftueshme; duhet të dini se çfarë i mungon trupit tuaj.

Kjo është arsyeja pse një kontroll parandalues shëndetësor para verës është thelbësor. Mund të ju ndihmojë të kuptoni se çfarë duhet bërë për të mbetur i hidratuar gjatë verës dhe ushqyesve që trupi juaj kërkon. Beni kontroll të fitnesit që do t’ju ndihmojë të shmangni sëmundjet ose dobësitë e verës.

Një vlerësim laboratorik për metabolizmin bazal MB dhe atë krahasues CM mendoj do të jetë i nevojshëm e shpesh edhe I domosdoshëm para çdo sezoni e sidomos para sezonit veror e poashtu edhe gjatë sëmundjeve verore. Kush tjetër mund të ju ofroj këtë më së miri përveq Olive Medical & Laboratory.

Shkruan: Dr. Valbonë Blaku Specialiste e Mjekësisë Familjare, staf në Olive Medical & Laboratory!

July 1, 2021

Testimi për proteinat totale, albuminet dhe raporti albumin/globulinë

olivemedical Kërkime, Shërbime, Mjekësi, Blogu Shkruaj koment

Proteinat janë molekula të mëdha që formojnë pjesën strukturore të shumicës së organeve dhe përbëjnë enzima dhe hormone që rregullojnë funksionet e trupit.Ato janë blloqe ndërtimi të rëndësishme të të gjitha qelizave dhe indeve. Ato janë të rëndësishme për rritjen, zhvillimin dhe shëndetin e trupit.
Në gjak gjenden dy klasa të proteinave, albuminat dhe globulinat.

1. Albumina përbën rreth 60% të proteinës totale. Albumina mban lëngjet nga rrjedhjet e enëve të gjakut, ushqen indet dhe transporton hormone, vitamina, ilaçe dhe substanca si kalciumi në të gjithë trupin.
2. Globulinat përbëjnë 40% të proteinave në gjak. Globulinat janë një grup i larmishëm i proteinave, disa të prodhuara nga mëlçia dhe disa nga sistemi imunitar. Ato ndihmojnë në luftimin e infeksionit dhe transportimin e lëndëve ushqyese.
3. Testi gjithashtu krahason sasinë e albumines me globulin dhe llogarit atë që quhet raporti A / G. Një ndryshim në këtë raport mund t’i sigurojë mjekut tuaj të kujdesit shëndetësor një të dhënë për shkakun e ndryshimit të niveleve të proteinave.

Testet totale të proteinave dhe albuminave mund të përdoren, së bashku me testet e tjera të përfshira në panele të tilla si një panel metabolik gjithëpërfshirës (CMP), për të ndihmuar në vlerësimin e statusit tuaj të përgjithshëm shëndetësor.Këto teste mund të përdoren gjithashtu për të ndihmuar në diagnostikimin e sëmundjeve dhe për të monitoruar trajtimet. Nivelet totale të proteinave mund të preken nga shumë sëmundje dhe çrregullime të ndryshme. Për shembull, një test total i proteinave mund të përdoret për të ndihmuar në diagnostikimin e sëmundjes së veshkave ose si pjesë e një paneli të mëlçisë për të ndihmuar në zbulimin e sëmundjes së mëlçisë.Rezultatet mund të tregojnë nevojën për testime të mëtejshme. Nëse proteina totale është jonormale, mjeku juaj i kujdesit shëndetësor mund të rekomandojë teste vijuese, siç janë elektroforeza e proteinave dhe imunoglobulinat sasiore.

Disa laboratorë raportojnë proteina totale, albumin, dhe gjithashtu raportin e llogaritur të albuminit ndaj globulinave, raporti A / G. Raporti A / G mund të sigurojë një të dhënë për shkakun e ndryshimit të niveleve të proteinave.

Nivelet totale të proteinave në gjak mund të rriten ose ulen, në një shkallë më të madhe ose më të vogël, me kushte të ndryshme.
• Nivelet totale të proteinave mund të ulen në kushte që:Ndërhyjnë në prodhimin e proteinave të albumines ose globulinave, të tilla si kequshqyerja ose sëmundja e rëndë e mëlçisë. Rritja e humbjes së proteinave, siç është sëmundja e veshkave (sindroma nefrotike). Rritja ose zgjerimi i vëllimit të plazmës, pjesës së lëngshme të gjakut (hollimi i gjakut), siç është dështimi kongjestiv i zemrës
• Nivelet totale të proteinave mund të rriten ne kushte që shkaktojnë si :Prodhimi jo normal i lartë i proteinave (p.sh. çrregullime inflamatore, myeloma multiple ), dehidratimi
• Testet totale të proteinave dhe albuminave mund të përdoren, me shumë panele të tjera si një panel metabolik gjithëpërfshirës (CMP), për të dhënë më shumë në përmbledhje per statusin metabolik te njeriut. Rezultatet e një testi të përgjithshëm të proteinave vlerësohen së bashku me ato testet e tjera të CMP. Nëse rezultatet janë jonormale, kërkohen teste të mëtutjeshme për të identifikuar se cila proteinë është e lartë ose e ulët para se mjeku juaj i kujdesit shëndetësor të mund të bëjë një diagnozë.
• Disa shembuj të kushteve që shkaktojnë proteinë të ulët të plotë përfshijnë:Qrrregullimi i mëlçisë, qrrregullimi i veshkave, një çrregullim në të cilin proteina nuk tretet ose përthithet siç duhet, kequshqyerja , malabsorbimi si sëmundja celiace ose sëmundja inflamatore e zorrëve (IBD),
• Disa shembuj të kushteve që shkaktojnë proteinë totale të lartë përfshijnë:Inflamacion kronik ose infeksione të tilla si hepatiti viral ose HIV, qrregullime të palcës së eshtrave siç është myeloma e shumëfishtë, raporti i ulët A / G mund të shkaktohet edhe nga:
• Mbiprodhimi i globulinave, siç është parë tek myeloma e mulktiple ose sëmundjet autoimmune
• Nënprodhimi i albumines, siç mund të ndodhë me cirrozë
• Humbja selektive e albuminës nga qarkullimi, siç mund të ndodhë me sëmundje të veshkave (sindromi nefrotike)
• Raporti i lartë A / G mund të shkaktohet nga: Leukemitë
• Nënprodhimi i imunoglobulinave siç ndodh në disa mangësi gjenetike
• Proteina C dhe S ndihmojne ne procesin e koagulimit te gjakut prandaj mund te kerkohen ne qrregullimet si trombembolia ,DVT –tromboza e venave te thella
• Nese hani më shumë proteina nuk do të rrisë rezultatin tuaj të përgjithshëm të testit të proteinav.
• Perveq ne gjake proteinet mund te testohen edhe ne urine si p.sh Proteina Bence Jones /p.sh. Një proteinë që mund të gjendet në urinën e njerëzve me forma të caktuara të çrregullimeve të proteinave, siç janë amiloidoza dhe myeloma multiple . Në shumicën e rasteve të mielomës së shumëfishtë, një lloj i vetëm imunoglobulinës i paprekur (i tërë) prodhohet ne shumice . Në një pakicë të rasteve, vetëm një pjesë e një imunoglobuline e quajtur “zinxhir i lirë i dritës” prodhohet në sasi të mëdha. Këto zinxhirë të tepërt të lirë të dritës lëshohen në rrjedhën e gjakut dhe pasi ato janë molekula relativisht të vogla, ato filtrohen nga veshkat dhe lëshohen në urinë. Një term tjetër për këto zinxhirë të tepërt të lirë të dritës në urinë janë proteinat Bence Jones.

Të gjitha këto teste mund ti realizoni në Olive Medical & Laboratory me saktësi të madhe.
Dr.Valbone Blaku, specialiste e Mjekësisë Familjare, staf në Olive Medical & Laboratory.

#BesoNëMëT‘Mirët

June 26, 2021

Astma

olivemedical Kërkime, Shërbime, Mjekësi, Blogu Shkruaj koment

ASTMA është një gjendje e ndryshuar shëndetësore e shpesht në pediatri por edhe tek të rriturit.

Çdo mundësi për ta përmirësuar astmën dhe simptomet e saj do të ishte më se e mirëpritur! Janë bërë hulumtime të shkëlqyera që shqyrtojnë disa nga mekanizmat potenciale me anë të së cilëve vitamina D mund të përmirësojë shëndetin e mushkërive, duke përfshirë efektet e mundshme anti inflamatore dhe proimmunogjenetike.

Gjithashtu janë hulumtuar disa nga gjykimet që shqyrtuan efektin e plotësimit të nënës me vitaminën D mbi incidencën e sëmundjeve atopike në pasardhësin. Ndërlidhja midis vitaminës D dhe astmës ofron shumë të dhëna të thella të cilat të informojnë se sa mund të ndikojë mungesa e vit. D në shfaqjen ose përkeqësimin e shenjave të Astmës. Prandaj ne në Olive Medical Laboratory mundësojmë që të bëni analizën e saktë për vitaminën D dhe njëherit ju kordinojmë terapinë në rast të mungesës ose zvogëlimit të vitaminës D.

Gjithashtu mjekët tanë ju sqarojnë shumë ndryshime të tjera që mund të sjell mungesa e kësaj vitamine në organzimin e njeriut.

☎ Laboratori: 049 520 056 & 049 520 078
☎ Klinika: 048 520 001
☎ Për testim PCR: 048 520 003
📌 Rr Fadil Hoxha, Lagja Kalabria Obj.EXDC Kati-2, Prishtinë

June 24, 2021

Disa këshilla pë ditët e ngrohta

olivemedical Kërkime, Mjekësi, Blogu Shkruaj koment

Pasi që kohërat e nxehta tashmë kanë arritur tek ne, ne si Olive Medical kemi pregaditur disa këshilla për ju:
✔ Pini më shumë lëngje (joalkoolike), pavarësisht nga niveli juaj i aktivitetit. Mos prisni derisa të jeni të etur për të pirë. E rëndësishme: Nëse mjeku juaj në përgjithësi kufizon sasinë e lëngjeve që ju pini ose keni në pllakat e ujit, kërkoni atë sa ju duhet të pini, ndërsa moti është i nxehtë.
✔ Mos pini lëngje që përmbajnë kafeinë, alkool ose sasi të mëdha të sheqerit – këto në fakt ju shkaktojnë humbjen e lëngjeve të trupit. Gjithashtu, shmangni pije shumë të ftohta, sepse ato mund të shkaktojnë dhimbje stomaku.
✔ Qëndroni në ambiente të mbyllura dhe, nëse është e mundur, qëndroni në një vend me klimë. Nëse shtëpia juaj nuk ka klimë, shkoni në ndonjë vend që mund të ketë pasi që disa orë të shpenzuara në ajër të kondicionuar mund të ndihmojnë trupin tuaj të qëndrojë më i freskët kur të ktheheni në nxehtësi.
✔ Vishni rroba të lehta, me ngjyra të ndezura.

Megjithëse dikush në çdo kohë mund të vuajë nga sëmundja që lidhet me nxehtësinë, disa njerëz janë në rrezik më të madh se të tjerët. Kontrollo rregullisht:
◾ Foshnjat dhe fëmijët e vegjël
◾ Njerëz të moshës 65 vjeç e lart
◾ Njerëzit që kanë një sëmundje mendore
◾ Ata që janë të sëmurë fizikisht, sidomos me sëmundje të zemrës ose tension të lartë
◾ Vizitoni të rriturit në rrezik së paku dy herë në ditë dhe t’i shikoni nga afër për shenja të shterimit të nxehtësisë ose goditjes së nxehtësisë. Foshnjat dhe fëmijët e vegjël, natyrisht, kanë nevojë për një kontrollim shumë më të shpesht.

☎ Laboratori: 049 520 056 & 049 520 078
☎ Klinika: 048 520 001
☎ Për testim PCR: 048 520 003
📌 Rr Fadil Hoxha, Lagja Kalabria Obj.EXDC Kati-2, Prishtinë

June 19, 2021

Pse dhurimi i gjakut është mirë për ju?

olivemedical Kërkime, Mjekësi, Blogu, Njoftim Shkruaj koment

Përfitimet shëndetësore të dhurimit të gjakut përfshijnë shëndet të mirë dhe rrezik të zvogëluar të kancerit dhe hemo-kromatoses.

Ndihmon në uljen e rrezikut të dëmtimit të mëlçisë dhe pankreasit. Dhurimi i gjakut mund të ndihmojë në përmirësimin e shëndetit kardiovaskular dhe zvogëlimin e obezitetit. Një në shtatë veta që hyjnë në spital kanë nevojë për gjak. Një dozë gjaku mund të kursejë deri në tre jetë.

Të rriturit e shëndetshëm të cilët janë mbi 17 vjeç dhe kanë kilogram në normale mund të dhurojnë një dozë gjaku. Forma më e zakonshme e dhurimit të gjakut është çdo 56 deri 120 ditë ose çdo dy muaj e më shumë. Dhurimi i gjakut është i sigurt për të rriturit e shëndetshëm. Nuk ka rrezik të krijimit apo marrjes së sëmundjes. Pajisjet e reja dhe sterile përdoren për secilin dhurues të gjakut.

Disa njerëz mund të ndjejnë nauze apo të përziera, të shqetësohen pas dhurimit të gjakut por këto janë më se normale. Të gjitha llojet –grupet e gjakut janë të nevojshme për dhurimin e gjakut si AB ,O, A dhe B.

Duke dhuruar gjak ju shpëtoni jetë ❤

☎ Laboratori: 049 520 056 & 049 520 078
☎ Klinika: 048 520 001
☎ Për testim PCR: 048 520 003
📌 Rr Fadil Hoxha, Lagja Kalabria Obj.EXDC Kati-2, Prishtinë

June 18, 2021

Trajnime të stafit

olivemedical Kërkime Shkruaj koment

Ne mundohemi që me trajnime të vazhdueshme ta avancojmë stafin tonë që gjithmonë të ofrojmë shërbimin dhe kujdesin e duhur ndaj pacientëve 🙂

Fotografi gjatë trajnimit për infermieri.

Beso në më t’mirët!

June 14, 2021

Kur duhet t’i bë bëni analizat?

olivemedical Kërkime Shkruaj koment

Shpeshherë shëndeti merret si i mirëqenë, por që të jetoni gjatë duhet kujdesur për trupin.
Nëse ndiheni të lodhur apo thjesht nuk jeni në formën më të mirë të vetës, është mirë që të filloni t’i bëni analizat e duhura.
Olive – Vendi ku ju mund t’i kryeni të gjitha analizat dhe ku mjekët lexojnë rezultatet tuaja dhe ju ndihmojnë të zbuloni saktë gjendjen tuaj shëndetësore.
Në laboratorin ‘Olive’ mund të kuptoni mbi shëndetin e veshkave, mëlçisë, zemrës, mushkërive, muskujve etj.
Ju gjithashtu mund të monitoroni hipertensionin dhe mund të bëni kontroll për ndonjë efekt anësor të përdorimit të barnave, në veshka ose mëlçi. Përndryshe Laboratori “Olive” është i specializuar në: Biokimi, Mikrobiologji, Patologji, Imunologji, Hematologji, Gjenetikë.
Gjithashtu aty mund të merrni shërbime specialistike në: Mjekësi Familjare, Pulmologji, Alergologji, Reumatologji, Gastroenterologji, Ortopedi, Kardiologji, Endokrinologji, Neurologji, Psikologji Klinike, Psikiatri, Gjinekologji, Pediatri.

June 11, 2021

Cka është antitrupi i ADN-së me fije të dyfishtë (anti-dsDNA)?

olivemedical Kërkime Shkruaj koment

Ai është njëri nga një grup i autantitrupave të quajtur antitrupa antinukleare (ANA). Normalisht, antitrupat mbrojnë kundër infeksionit, por autantitrupat prodhohen kur sistemi imunitar i një personi nuk arrin të bëjë dallimin e duhur midis “vetvetes” dhe “jo-vetvetes”. Ata gabimisht sulmojnë qelizat e veta te shëndetshme të trupit, duke shkaktuar dëme të indeve dhe organeve. Anti-dsDNA në mënyrë specifike synon materialin gjenetik (ADN) që gjendet në bërthamën e një qelize, pra emri “anti-dsDNA”. Testi anti-dsDNA identifikon praninë e këtyre autoantitrupave në gjak.Derisa anti-dsDNA mund të jetë e pranishme në një nivel të ulët me një numër të çrregullimeve, ajo është e lidhur kryesisht me lupus. Lupus është një sëmundje kronike inflamatore autoimune që mund të ndikojë në inde të ndryshme dhe / ose organe të trupit si veshkat, nyjet, enët e gjakut, lëkurën, zemrën, mushkëritë dhe trurin. Testi për anti-dsDNA, së bashku me testet e tjera autoantitrupave , mund të përdoret për të ndihmuar në vendosjen e një diagnoze të lupus dhe për ta dalluar atë nga çrregullime të tjera autoimmune. Një ndërlikim serioz i lupus është nefriti, gjendje e karakterizuar nga pezmatimi i veshkave, që mund të çojë në proteina në urinë, presion të lartë të gjakut dhe dështim të veshkave.

Ndodh kur autoantitrupat lidhen me antigjenet që janë depozituar në veshkë. Në vlerësimin e dikujt me nefrit lupus, një nivel i lartë (titri) i anti-dsDNA shoqërohet në përgjithësi me inflamacion të vazhdueshëm dhe dëmtim të veshkave.Testi i ADN-së me fije të dyfishtë (anti-dsDNA) përdoret për të ndihmuar në diagnostikimin e lupusit (lupus erytematosus sistemik, SLE) te një person që ka një rezultat pozitiv në një test për antitrupa antinuklear (ANA) dhe ka shenja dhe simptoma klinike që sugjerojnë lupus.Në mënyrë tipike, një test ANA është testi i parë i kryer për të vlerësuar një individ për një sëmundje autoimune. Ndërsa një test ANA pozitiv është parë në rreth 95% të rasteve me lupus, ai mund të shihet edhe në shumë kushte të tjera. Testi anti-dsDNA është mjaft specifik për lupus; megjithatë, vetëm 65-85% e njerëzve me lupus mund të jenë pozitivë; domethënë, një anti-dsDNA negative nuk përjashton lupus. Nëse një person ka një ANA pozitive, një test anti-dsDNA mund të përdoret për të dalluar lupus nga çrregullime të tjera autoimune që kanë shenja dhe simptoma të ngjashme.Një test anti-dsDNA mund të porositet së bashku me një test për anti-Sm (antitrupi Smith), një tjetër autoantitrup antinukleare e lidhur me lupus, për të ndihmuar në vendosjen e një diagnoze. Testi kundër sm-së mund të porositet si pjesë e një paneli antigjenit nxjerrës bërthamor (ENA). Në varësi të shenjave klinike dhe dyshimeve të mjekut, mund të urdhërohen edhe autantitrupa të tjerë që të ndihmojnë në dallimin dhe përjashtimin e çrregullimeve të tjera autoimune. Shembujt përfshijnë teste për antitrupa histone (lupus i shkaktuar nga droga) dhe antitrupa antifosfolipid.Testi anti-dsDNA mund të përdoret për të vlerësuar aktivitetin e sëmundjes tek një person që është diagnostikuar me lupus. Ata me lupus shpesh kanë akutizime në të cilën simptomat përkeqësohen dhe më pas bien. Një nivel i rritur anti-dsDNA mund të shihet para dhe gjatë këtyre perkeqesimeve . Në veçanti, ky test mund të përdoret për të monitoruar nefritin e lupusit, një ndërlikim serioz i lupus që mund të shkaktojë dëmtim të veshkave dhe inflamacion. Kjo mund të çojë në proteina në urinë, presion të lartë të gjakut dhe dështim të veshkave. Ndodh kur autoantitrupat lidhen me antigjenet që janë depozituar në veshkë.

Kur urdhërohet testimi?Një test anti-dsDNA urdhërohet kur një person tregon shenja dhe simptoma që mund të vijnë nga lupus dhe ka pasur një test pozitiv ANA,
Shembuj të disa shenjave dhe simptomave të lupus përfshijnë:Dhimbje muskulore, dhimbje të ngjashme me artritin në një ose më shumë nyje (por nuk ka ose ka pak dëmtime ),skuqje e kuqe që shpesh i ngjan një fluture nëpër zonat e hundës dhe faqes (skuqje malare), ethe me shkallë të ulët, lodhje e vazhdueshme, dobësi, ndjeshmëria e lëkurës ndaj dritës, flokët dhe humbja e peshës, Lakmi ose ndjesi shpimi gjilpërash në duar ose këmbë, inflamacion dhe dëmtim i organeve dhe indeve, përfshirë veshkat, mushkëritë, zemrën, rreshtimin e zemrës, sistemin nervor qendror dhe enët e gjakut.

Testi anti-dsDNA mund të porositet në mënyrë periodike për të monitoruar progresin e sëmundjes ose ndezjet në një person që është diagnostikuar me lupus. Mund të përsëritet kur një rezultat fillestar i testit është negativ, por shenjat dhe simptomat klinike vazhdojnë dhe lupusi dyshohet fort.

Çfarë do të thotë rezultati i TESTIT? Rezultatet e një testi anti-dsDNA zakonisht konsiderohen së bashku me historinë mjekësore të një personi, shenjat dhe simptomat, si dhe rezultatet e testeve të tjera autantikodike.Një nivel i lartë i anti-dsDNA në gjak është i lidhur fort me lupus dhe shpesh është rritur në mënyrë të konsiderueshme gjatë ose vetëm para një ndezjeje. Kur anti-dsDNA është pozitive dhe personi i testuar ka shenja dhe simptoma të tjera klinike të lidhura me lupus, do të thotë që personi i testuar ka të ngjarë të ketë lupus. Kjo është veçanërisht e vërtetë nëse një test anti-Sm është gjithashtu pozitiv.Në vlerësimin e dikujt me nefrit lupus, një nivel i lartë (titri) i anti-dsDNA shoqërohet në përgjithësi me inflamacion të vazhdueshëm dhe dëmtim të veshkave.Një nivel shumë i ulët i anti-dsDNA konsiderohet negativ, por nuk përjashton një diagnozë të lupus. Vetëm rreth 65-85% e atyre me lupus do të kenë anti-dsDNA.Nivele të ulëta deri në mesatare të autantitrupave mund të shihen me çrregullime të tjera autoimune, të tilla si sindromi Sjögren dhe sëmundja e indit lidhës të përzier (MCTD).Testet anti-dsDNA mund të kryhen duke përdorur vlerësime të ndryshme. Shumë laboratorë përdorin një test anti-dsDNA ELISA (një analizë imunoabsorbent i lidhur me enzimën), por gjithashtu mund të përdoren metoda të tjera.Anti-dsDNA ndonjëherë është e pranishme me sëmundje të tilla si hepatiti kronik, cirroza biliare primare dhe mononukleoza infektive. Mund të shihet edhe tek ata që marrin ilaçe siç janë prokainamidi dhe hidralazina. Zakonisht nuk testohet ose monitorohet në këto kushte.Përveç testimit të ADN-së me dy shtresa, ekziston edhe një provë e ADN-së me anti-njësi (anti-ssDNA). Kjo autoantibody testohet më pak dhe nuk shoqërohet fort me lupus, por mund të shihet me çrregullime të tjera autoimune.ANA përbëhet nga një grup antitrupash antinukleare. Nëse një test ANA është negativ, ai tregon se i gjithë grupi është negativ. Meqenëse anti-dsDNA është anëtar i këtij grupi, nuk ka nevojë të porositet veçmas kur një test ANA është negativ.

Pse mund të duhet një kohë e gjatë për t’u diagnostikuar me lupus?Një mjek i kujdesit shëndetësor duhet të mbështetet jo vetëm në rezultatet e provës, por në simptomat klinike dhe historinë e personit për një diagnozë. Simptomat mund të jenë jospecifike dhe shpesh vijnë dhe shkojnë. Rezultatet e testit mund të mos jenë fillimisht pozitive për disa nga këto autoantitrupa për shkak të natyrës ciklike të çrregullimeve autoimune. Në disa raste, mund të duhen muaj ose vite për të treguar një model që mund të sugjerojë lupus ose ndonjë nga sëmundjet e tjera autoimune.

Shkruan: Dr. Valbonë Blaku, staf në Olive Medical & Laboratory!