Ky është një grup testimesh dhe faktorësh shëndetësorë që janë vërtetuar se tregojnë mundësinë e një personi për të pasur një ngjarje kardiovaskulare siç është sulmi në zemër ose goditja në tru. Keto jane parapare për të treguar shkallën e rrezikut: të vogël, të moderuar ose të lartë.Ndoshta treguesit më të rëndësishëm për rrezikun kardiak janë ata të historisë së shëndetit personal të një personi. Kjo perfshin:moshën, historin familjare,peshën,pirjen e duhanit, dieta presioni i gjakut, ushtrimet , aktiviteti fizik, diabeti etj. Ekzistojnë disa teste të imazhit që mund të përdoren në vlerësimin e rrezikut kardiak. Testet jo-invazive mund të përfshijnë, për shembull, një elektrokardiogram (EKG) ose një test stresi, i quajtur gjithashtu testi i stresit ECG ose testi i stresit metabolik. Testet invazive mund të përdoren gjithashtu për të vlerësuar praninë e sëmundjes kardiovaskulare (CVD), por ato zakonisht përdoren për qëllime diagnostikuese te njerëzit me shenja dhe simptoma dhe jo për vlerësimin e rrezikut. Aty mund te përfshihen edhe një angiografi / arteriografi dhe kateterizim kardiak.

Profili i lipideve është testi më i rëndësishëm i gjakut për vlerësimin e rrezikut kardiak.Profili i lipideve përdoret për të ndihmuar në përcaktimin e rrezikut të një individi nga sëmundjet e zemrës dhe për të ndihmuar në marrjen e vendimeve për atë që trajtimi mund të jetë më i mirë nëse ekziston një kufi kufitar ose rrezik i lartë. Rezultatet e profilit të lipideve konsiderohen së bashku me faktorët e tjerë të njohur të rrezikut për sëmundjen e zemrës për të hartuar një plan për trajtimin dhe përcjelljen. Në varësi të rezultateve dhe faktorëve të tjerë të rrezikut, opsionet e trajtimit mund të përfshijnë ndryshime në stilin e jetës, të tilla si dieta dhe stërvitja ose medikamente për uljen e lipideve, siç janë statinet.Profili i lipideve mat kolesterolin, trigliceridet, kolesterolin lipoproteinë me densitet të lartë (HDL-C, kolesterolin “e mirë”) si dhe llogarit kolesterolin lipoprotein me densitet të ulët (LDL-C, “kolesterolin e keq”). Trigliceridet janë një formë e yndyrës dhe një burim kryesor i energjisë për trupin.
Më poshtë janë renditjet e dëshirueshme për përbërësit e profileve lipidike:Kolesterolit <200 mg / dL (5.18 mmol / L), HDL-kolesterol> 40 mg / dL (1.04 mmol / L), LDL-kolesterol <100 mg / dL (2.59 mmol / L) – kjo konsiderohet optimale; nivelet do të varen nga numri dhe lloji i faktorëve të rrezikut të pranishëm dhe arsyeja e testimit,Trigliceridet <150 mg / dL (1.70 mmol / L). Disa informacione të tjera mund të raportohen si pjesë e profilit të lipideve. Këto parametra llogariten nga rezultatet e testeve të identifikuara më lart.Jo-HDL-C – llogaritur duke zbritur rezultatin HDL-C nga rezultati i përgjithshëm i kolesterolit; kjo konsiderohet të jetë pjesa e kolesterolit që ka shumë të ngjarë të çojë në ngurtësim të arterieve (ateroskleroza).

Kolesterol i lipoproteinës me densitet shumë të ulët (VLDL-C) – llogaritet duke e ndarë vlerën e triglicerideve me 5 (nëse është në mg / dL, ose me 2.2 nëse është në mmol / L); kjo formulë bazohet në përbërjen tipike të grimcave VLDL; ka dëshmi në rritje që VLDL-C luan një rol të rëndësishëm në procesin që çon në formimin e pllakave në arteriet.Raporti i kolesterolit / HDL – llogaritet duke e ndarë rezultatin HDL-C në rezultatin e përgjithshëm të kolesterolit; një raport më i lartë tregon një rrezik më të lartë të sëmundjeve të zemrës ndërsa një raport më i ulët tregon një rrezik më të ulët.

Cilat teste të tjera mund të përdoren për të vlerësuar rrezikun kardiak? Disa teste të tjera që mund të përdoren për të vlerësuar rrezikun kardiak përfshijnë:Proteina reaktive C me ndjeshmëri të lartë (hs-CRP): Studimet kanë treguar që matja e CRP me një test të ndjeshmërisë së lartë mund të ndihmojë në identifikimin e rrezikut të CVD. Ky test është i ndryshëm nga testi i rregullt CRP, i cili zbulon nivele të ngritura të CRP tek njerëzit me infeksione dhe sëmundje inflamatore. Testi hs-CRP mat CRP që është në intervalin normal për njerëzit e shëndetshëm. Mund të përdoret për të dalluar njerëzit me nivele të ulëta normale nga njerëzit me nivele të larta normale. Nivele të larta normale të hs-CRP në individë ndryshe të shëndetshëm janë zbuluar se janë parashikuese të rrezikut të ardhshëm të sulmit në zemër, goditje në tru, vdekje të papritur kardiake dhe sëmundjes arteriale periferike, edhe kur nivelet e lipideve janë brenda kufijve të pranueshëm. Disa grupe kanë rekomanduar që ky test të përdoret për njerëzit me rrezik të moderuar të sulmit në zemër gjatë 10 viteve të ardhshme; sidoqoftë, nuk ka një konsensus se si testi duhet të përdoret ndryshe, dhe as se sa shpesh duhet të përsëritet testi.

Lipoproteina A (Lp (a)): Lp (a) është një lipoproteinë e përbërë nga një molekulë LDL me një proteinë tjetër (Apolipoproteina (a)) e bashkangjitur me të. Lp (a) është i ngjashëm me LDL-C por nuk i përgjigjet strategjive tipike për të ulur LDL-C siç është dieta, stërvitja ose shumica e ilaçeve për uljen e lipideve. Meqenëse niveli i Lp (a) duket se është përcaktuar gjenetikisht dhe nuk ndryshohet lehtë, prania e një niveli të lartë të Lp (a) mund të përdoret për të identifikuar individët që mund të përfitojnë nga trajtimi më agresiv i faktorëve të tjerë të rrezikut.Disa teste të tjera janë duke u studiuar për dobinë e tyre në përcaktimin e rrezikut kardiak. Aktualisht, nuk ka konsensus apo rekomandime zyrtare për to. Një mjek i shëndetit mund të urdhërojë një ose më shumë nga këto teste për të ndihmuar në vlerësimin e rrezikut të dikujt.
Disa nga këto përfshijnë:Testimi i grimcave LDL (LDL-P) (numri dhe madhësia) Lp-PLA2, homocysteine, GGT, Albumi i urinës (mikroalbumin) ,Cystatin C, fibrinogjenit, Apo A-I, Apo B, Genotyping APOE (CVD), MTHFR mutacioni.
Si përcaktohet trajtimi?Trajtimi bazohet në shumë faktorë, përfshirë rezultatet e profilit të lipideve ,historinë e familjes dhe historine personale.
A ka disa njerëz më të rrezikuar për një sulm në zemër se të tjerët?Po. Ata që janë mbipeshë, pinë cigare, kanë tension të lartë (hipertension) ose diabet, kanë rezultate anormale të testit të rrezikut kardiak, dhe ata me një histori familjare të sëmundjes së zemrës janë në rrezik më të madh.
A ka ndonjë gjë tjetër që duhet të dini?Një dietë e shëndetshme dhe ushtrimet janë të rëndësishme në uljen e presionit të gjakut, kolesterolit dhe triglicerideve. Ndonjëherë këto ndryshime në stilin e jetës nuk janë të mjaftueshme për të arritur nivele të dëshiruara. Ekzistojnë gjithashtu ilaçe (statina) që janë efektive në menaxhimin e lipideve. Disa kushte që përfshijnë nivele të ngritura të lipideve janë të trashëgueshme. Nivelet e larta të lipideve në këto kushte nuk mund të ulen gjithmonë sa duhet nga dieta dhe stërvitja. Ky lloj ngritjeje zakonisht kërkon trajtim me ilaçe për uljen e lipideve.

Të gjithë pa marrë parasysh se a jemi të shëndetshëm apo kemi shenja klinike duhet ta percjellim gjendjen shëndetësore dhe të sigurohemi përmes hulumtimeve laboratorike. Prandaj drejtohuni në OML sepse aty mund ti realizoni të gjitha hulumtimet e nevojshme për të identifikuar herët një problematik shëndetësore në zhvillim apo për të plotësuar një diagnozë të dyshuar.

Dr. Valbone Blaku, specialiste e Mjekësisë Familjare
OML staff